هنر زیلو بافی یکی از هنر های قدیمی است که با توجه به پیشینه ی بلند خود زیاد مورد توجه قرار نگرفته است؛ این هنر یکی از زیر شاخه های صنایع دستی بافتنی است، در اصل این هنر دستی جز پر استفاده ترین محصولات بافتنی است اما در شهر هایی که گرم سیری و خشک هستند؛ شاید کمی گیج شده باشید بگذارید در ابتدای کار با این موضوع شروع کنیم که زیلو چیست؟
زیلو جز محصولات زیرانداز و بافتنی های ایران است که اصولا در روستا ها تهیه و تولید می شود و در مناطق گرم کشور مانند یزد مورد استفاده قرار می گیرد؛ زیلو یک محصولی بین حصیر و فرش می باشد زیرا از نخ و پنبه و غیره برای بافت آن استفاده می شود اما قطر آن مانند یک حصیر کم، نازک و سبک است.
زیلو بافی میبد
در رابطه با تاریخچه زیلو اطلاعات دقیقی در دسترس نیست اما به استناد همان مدارک اندک، قدیمی ترین زیلو مربوط به دوران ورود اسلام است و در یک سفر نامه ذکر شده که شهر یزد خاستگاه و در اصل مرکز اصلی تولید زیلو است زیرا در آن زمان حدود 400 کارگاه تولیدی در میبد و یزد وجود داشته است.
در اصل دلیل پیدایش زیلو در یزد این است که یزد یک شهر بسیار خشک و گرم سیری می باشد و در زمان های قدیمی وسایل سرمایشی مانند امروز قوی نبودند و مردم نیاز به یک زیرانداز سبک و خنک داشتند تا بتوانند به راحتی آن را جا به جا و در مکان های متفاوت استفاده کنند.
قیمت زیلو
• قیمت زیلو یزدی
همان طور که گفته شد بهترین و با کیفیت ترین زیلو، زیلو یزد و میبد است پس طبیعی است که قیمت این محصولات بالا تر از محصولات تولیدی شهر های دیگر باشد زیرا این نوع صنایع به صورت دستی و بدون استفاده از ماشین و با مواد طبیعی تولید می شوند اما باز هم نمی توان قیمت دقیقی را تعیین کرد، هر سال قیمت مواد اولیه تغییر می کند و به طبع قیمت محصول نهایی هم کم یا زیاد می شود اما شما برای خرید این محصول باید 3 نکته را در نظر داشته باشید:
1. همیشه قیمت زیلوی دستی از زیلوی ماشینی گران تر است.
2. اگر زیلو را در شهر مبدا ( یزد ) خریداری کنید ارزان تر از این است که با واسطه از شهر خود خریداری کنید.
3. در خرید به بافت و جنس زیلو دقت کنید زیرا ممکن است زیلو ماشینی را به جای زیلو دستی به شما بفروشند.
• قیمت دستگاه زیلو بافی
دستگاه زیلو بافی دستگاهی است که برای بافت زیلو به صورت دستی از آن استفاده می شود و اگر بخواهید زیلو را ماشینی ببافید باید از دستگاه های صنعتی و پیشرفته جدید استفاده کنید؛ دستگاه زیلو بافی هم قیمت مشخصی ندارد زیرا دیگر کسی زیاد زیلو را به صورت دستی تولید نمی کند و بیشتر تولیدی زیلو به صورت ماشینی انجام می گیرد اما اگر قصد خرید این دستگاه را دارید باید از سایت های فروشگاهی معتبر در اینترنت یا مراکز خرید حضوری قیمت بگیرید زیرا این دستگاه ها قیمت مشخص و ثابتی ندارند.
آموزش زیلو بافی
برای شروع کار باید مواد اولیه زیلو را تهیه کنید که یکی از آن ها نخ است که پنبه های اعلا تهیه و تولید می شود؛ زیلویی که با نخ درجه یک بافته می شود دارای استحکام بسیار بالایی است و ظرافت آن به کیفیت بافت هنگام کار با دستگاه، بستگی دارد؛ بر عکس فرش که دارای تنوع رنگی بالایی است عموما زیلو از 2 رنگ تولید می شود، رنگ هم از مواد طبیعی تهیه می شود زیرا رنگ های طبیعی ثابت هستند، رنگ پس نمی دهند و در برابر نور خورشید و پوسیدگی مقاومت بالایی دارند.
در مرحله آخر باید به چله کشی زیلو که در سه مرحله انجام می شود دقت کنید زیرا تقریبا با چله کشی گلیم یکی است و یک سری تفاوت های ظریف دارد که همین اختلاف ها خود باعث ایجاد تفاوت بین گلیم و زیلو می شود، برای آموزش کامل تر زیلو بافی توصیه می شود ” آموزش بافت زیلو ” را مطالعه کنید.
نقوش استفاده شده در زیلو
1- گل پرک
2-زنجیرک
3- چرخ سیاه
4- پنجه شیر
5- تالگ گلدار
6- گچ بر
7- بندرومی
8- تالگ قالب دار
9- پیله توپر
10- چهار گلگ
11- پیله
12- کلید
13- زلفنگ
14- قندیل
15- بافنگ
16- چیتی
کاربرد زیلو
اگر بخواهیم زیلو ها را از نظر رنگ و کاربرد آن ها تقسیم کنیم، 3 دسته می شوند:
1* زیلوهایی هستند که مخصوص مسجد ها مکان های متبرک می باشند و فقط در این مکان ها استفاده می شوند که به رنگ آبی و سفید بافته می شوند.
2* زیلوهای ساده یا خانگی که کاربرد آن ها استفاده در منزل است رنگ آبی و قرمز دارند.
3* در آخر به مرغوب ترین نوع زیلو می رسیم که رنگ سبز و آبی دارد و با کیفیت ترین نوع زیلو می باشد .
زیلو مسافرتی
شاید با مطالعه قسمت های قبلی با خود فکر کنید که زیلو فقط از حنس نخ می باشد اما اینگونه نیست، با پیشرفت زمان و این مورد که مردم بیشتر مسافرت می کنند زیلو های نخی برای استفاده در مسافرت ایراداتی داشتند، به عنوان مثال خیس می شدند و یا اگر کثیف می شدند شست و شوی آن سخت بود به همین دلیل زیلو های پلاستیکی با عنوان زیلو های مسافرتی تولید شدند که مشتریان در استفاده از آن ها راحت تر باشند.
