آموزش مرصع کاری در منزل از جمله هنر هایی است که هر کسی می تواند آن را یاد بگیرد و نیاز به استعداد و توانایی خاصی ندارد بعلاوه حرفه ای است که شما می توانید به آسانی آن در خانه خود انجام دهید و نیاز به مکان خاصی ندارد.
این هنر پیشینه ای طولانی دارد و فقط مربوط به ایران نیست و شما می توانبد آثار آن را حتی در زمان های شروع اسلام نیز پیدا کنید که این مورد را ثابت می کند، اما قبل از اینکه بخواهیم به سراغ آموزش این هنر برویم باید از یک سری مفهوم ها را در این هنر اطلاع داشته باشیم و بعد کار را شروع کنیم.
مرصع کاری چیست؟
این هنر در واقع یکی از زیر شاخه های صنایع دستی سنگی است و در واقع به هر شی تزئین شده با جواهرات گفته می شود اما به عنوان یک تعریف واحد: به قرار دادن جواهرات ( با سنگ قیمتی و یا نیمه قیمتی ) روی اشیا و زیور آلات و یا هر مورد دیگر.
البته یک نوع دیگر از مرصع کاری هم هست که در واقع شکل یا کلمه ای را روی کار حک می کنند، آن را به طور کامل با نقره می پوشانند و در نهایت آن را سمباده می کشند.
تاریخچه مرصع کاری
این هنر زیبا ار دوران قدیم یعنی از زمان ساسانیان بسیار رواج داشته و بخصوص مورد توجه اشراف زادگان و بزرگان بوده است و به همین دلیل آثار بسیار زیادی هم از آن دوران به جا مانده است؛ آثاری از قبیل کاسه ها، تاج پادشاهان و جام ها ، لباس اشراف زادگان ، زیورآلات، صندوقچه ها ، سلاح ها و لوازم تزیینی آن ها.
البته باید به این نکته توجه کنید که سنگ ها و جواهر های استفاده شده در این آثار همه بسیار گران قیمت بوده که با هنر مرصع کاری ساخته شده و جواهر نشان می باشند؛ بعد از ورود اسلام به ایران فعالیت در این هنر بسیار کم رنگ شد و به طور کلی دیگر توجه و استفاده خاصی از این هنر نمی شد زیرا در اسلام استفاده از ظرف های طلا و نقره مکروه بود.
اما بعد سپری شدن زمان کم کم مرصع کاری دوباره رونق پیدا کرد اما بیشتر در زیور آلات و ظروف تزئینی البته این بار مرصع کاران حرفه ای تر شده بودند زیرا توانسته بودند در عین حال که رسم، سنت و تکنیک های این هنر را حفظ کنند، قوانین مذهبی را هم رعایت می کردند.
در طول سال های بعد این هنر با روش های مختلفی ساخته و پیاده سازی می شد تا زمانی که به دوران سلجوقیان رسید و این هنر در اوج خود قرار گرفت؛ در آن زمان شما می توانستید آثار های بسیار زیادی را بیابید که هر کدام با نکنیک های مختلفی ساخته شده بودند.
مراحل مرصع کاری
• مواد اولیه مورد نیاز
تنها موادی که شما برای شروع کار نیاز دارید سنگ های قیمتی یا نیمه قیمتی می باشند که بسته نوع کار و سفارش مشتری باید از آن استفاده کرد؛ از جمله سنگ هایی که در این هنر استفاده می شوند می توان به یاقوت، الماس، فیروزه، زمرد، عقیق، یشم اشاره کرد.
• ابزار مورد نیاز
» قلم انگلا
این قلم یکی از قلم هایی است که در قلم زنی کاربرد دارد.
» گوار سه غلطان
اگر دقت کرده باشید همیشه اطراف نگین یک سری پایه های محافظ موجود است که از جنس طلا، نقره و… است که روی نگین محکم خوابانده شده است؛ وظیفه این ابزار هم این است که این پایه ها را روی نگین محکم کند و آن را در جای خود مهار کند.
» قلم چنگ خواباندن
» سنبه
این ابزار به منظور عمل نشانه زنی بر روی سطح های کار مورد استفاده قرار می‌گیرد که انواع مختلف آن بر اساس استفاده شکل ها و کاربرد های مختلفی که دارددسته بندی می شود به عنوان نمونه می‌توان به سنبه میله اشاره کرد که برای بیرون آوردن میله ها از درون سوراخ استفاده می شود.
» ماردالا
کاربرد این وسیله همانند چکش می باشد.
1- تشخیص نحوه قرار گیری سنگ ها
این مورد که شما چگونه باید سنگ را روی وسیله قرار بدهید کاملا بستگی به نحوه ساخت شی دارد زیرا کار ساخته می شود شکل و فرم دهی آن انجام می شود و در آخر مکان هایی که سنگ یا نگین باید قرار بگیرد را ایجاد و خالی می گذارند.
قرار دادن سنگ به 4 روش انجام می گیرد:
♦ قلم خور
♦ ریلی
♦ چنگی
♦ کاسه ای
2- قرار دادن نگین باتوجه به نحوه قرار گیری
در روش ریلی، بر روی طلا یا نقره یک بخش ریل مانندی برای قرار دادن نگین یا سنگ مورد نظر شما خالی می‌باشد، پس از آن که مرصع کار سنگ یا نگین را در این قسمت قرار داد، با سنبه و ضربه ملایم وسیله ای به نام ماردالا که مانند چکش است، فلز اطراف نگین را به آن نزدیک می کند.
در روش قلم خور هم حفره ای مخروطی شکل برای نگین ایجاد می‌شود که متناسب با نگین هایی می‌باشد که تراش مخروطی شکل یا به اصطلاح مارکیز دارند؛ بعد از جایگیری نگین در مکان خود به وسیله قلم، مقدار کمی از نقره یا طلا مورد نظر به سمت نگین هدایت خواهد شد که در اصل روی نگین می خوابد و باعث فیکس شدن در جای خود می‌شود.
با توجه به فضای کاسه ای شکل که در روش کاسه ای و چنگی برای نگین در نظر گرفته می‌شود هم قبل از هر کاری، نگین در قسمت مورد نظر قرار خواهد گرفت، بعد با چنگ هایی از جنس طلا یا نقره دور آن را احاطه می‌کنند (شیوه چنگی) و یا با استفاده از سوهان مقداری از فلز آن زیورآلات را روی سنگ به صورت خوابیده در می آورند و بدین شکل نگین در جای خود تثبیت خواهد شد.
3- محکم کردن سنگ یا نگین هنگام کار ( قسمت آخر )
در بسیاری از موارد نیاز است که شما هنگام کار کردن با نگین، نگین ثابت باشد پس با استفاده از کمی موم این کار ار انجام داده و بعد از اتمام کار با کمی حرارت به راحتی آب می شود و با دستمال پاک می شود؛ البته این نکته قابل ذکر است که این روش برای همه ی سنگ ها پاسخ گو نیست زیرا رنگ برخی از سنگ ها با حرارت تغییر می کند.
آموزش مخراج کاری طلا
آموزش مخراج کاری انگشتر یا مخراج کاری یا نگین کاری یا مرصع کاری و یا جواهرنگاری به کار نشاندن نگین یا سنگ بر روی شی تزئینی و قیمتی و یا ظرف ها و زیورآلات می گویند، پس در اصل مرصع و مخراج کاری یکی می باشند اما تا حدودی می توان گفت که مخراج کاری مفصل تر از مرصع کاری می باشد؛ برای یادگیری آموزش ها شما می توانید در اینترنت عبارت دانلود آموزش مخراج کاری را جستجو کنید و از پک های کامل آموزشی استفاده کنید.
