آموزش جاجیم بافی در منزل برای شما و افرادی هنرمند و توانا است که میخواهند از در خانه خود کسب و کاری را راه اندازی کنند و از آن برای خود در آمد زایی کنند.
در این مقاله ما اطلاعات و آموزش های مورد نیاز جاجیم بافی و یک سری هنر های مشابه آن را به شما یاد می دهیم تا بتوانید بهترین استفاده را از زمان خود در خانه بکنید.
چرا جاجیم بافی را برای کسب در آمد انتخاب کنیم
جاجیم بافی یکی از قدیمی ترین هنری های دستی ایرانیان می باشد که از دیرباز در ایران به خصوص در بین قوم های مختلف مرسوم بوده است و مردم از این هنر خود استفاده می کردند تا در آن زمان برای خود زیر و رو انداز تهیه کنند.
ناگفته نماند که امروزه مردم خیلی کمتر از این هنر دست در زندگیشان استفاده می کنند آن هم به دلیل وجود پتو ها و تشک های جدید می باشد، اما هنوز هم افراد محلی قدیمی، در روستا ها از این شاخه صنعت کسب درآمد دارند ( صادرات و روش به توریست ها و موارد تزعینی ) و خودشان هم از آن ها به عنوان یک محصول داخلی استفاده می کنند.
پس این هنر برای افرادی که می خواهند در خانه برای خود کسب درآمد کنند شاخه بسیار مناسبی می باشد.
این نکته را در نظر بگیرید که اگر می خواهید این کار را در زمینه گردشگری آغاز کنید سعی کنید ابعاد کار به گونه ای باشد که توریست بتواند آن را با خود حمل کند.
چگونه جاجیم ببافیم
قبل شروع آموزش بیایید به شما اطلاعات لازم درباره دستگاه مورد نیازتان را بدهیم:
• دار جاجیم بافی(دستگاه جاجیم بافی خانگی)
این دستگاه ساختمانی ساده ای را دارا است شامل کوجی، تخته چوبی برای دفتین زدن، سه پایه چوبی، نورد، میخ های فلزی، قمیش، سرند، ماکو و ماسوره.
⇐ کوجی
وظیفه این وسیله کنترل عرض جاجیم به همراه جدا کردن تارهای زیر و رو و البته ایجاد نقش است.
⇐ میخ های چوبی و فلزی
در انتهای دار برای محکم نگه داشتن گلوله رنگی استفاده می شود.
⇐ سه پایه چوبی
اندازه آن حدودا یک متر می باشد و برای نگه داشتن کوجی استفاده می شود.
⇐ نورد
در بخش جلوی دست بافنده قرار می گیرد و پس از چند سانتی متر بافت، پارچه بافته شده به دور آن پیچیده می شود.
⇐ تخته چوبی
کاربرد آن این است که بلافاصله بعد از هر بار عبور پود از بین تارها، به آن ضربه وارد می شود تا تار و پود در هم تنیده شود.
⇐ قمیش
چوب ( نی ) که در زمان چله کشی برای جدا سازی تارها و حفظ ضربدر بین آن ها استفاده می کنند.
⇐ ماکو
جعبه ی چوبی لوزی شکلی است که درون آن فضایی برای قرار گرفتن ماسوره وجود دارد.
⇐ ماسوره
جنس آن، نی یا چوب و تازگی ها پلاستیک است که نخ های پود بر روی آن پیچیده می شود.
روش بافت جاجیم
این بافت از نوارهای منسوج تارنمای به هم دوخته نازک یا ضخیم تشکیل شده است که در بافت آن ها رشته پود به شکل تک رنگ از بین تار های رنگینی که نقش های جاجیم را می سازد، می گذرد؛ تار و پود آن اصولا از پشم و بافتی لَخت، نرم و سنگین می باشد؛ جاجیم از به هم دوخته شدن چند نوار شکل می گیرد.
نوار ها عرضشان بین هجده تا ۳۵ سانتی متر است، و طول آن ها بین سه تا شش متر در نواحی گوناگون متفاوت است جاجیم بافت ــ که بر عکس همه بافته های دیگر «تارنما» می باشد و پود آن را نمی توان مشاهده کرد ــ دارای بافتی متناوب است و تار های آن در نقش اندازی ها معلق هستند.
رنگ تار ها هم، بسته به نظر بافنده با یک دیگر فرق می کند؛ این ویژگی ها باعث میشود که نقش و ترکیب بندی طرح های جاجیم به شکل خطی باشد.
نقش جاجیم با تار مشاهده می شود و با انتخاب تار ( چله ) چند رنگ می توانید بر آن نقش بیندازید؛ به همین خاطر در این نوع بافت، جهت امتداد طرح و نقش ، طبیعتا جهت امتداد رشته های تار، در راستای بافت است؛ به همین دلیل، نقش پردازی جاجیم منحصر می باشد به نقش مُحَرَّمات قائم (نقش مایه ای به صورت نوارهای پهن بافته شده در طول یک تخته جاجیم ) و نیز نقش مایه های چهارخانه، شطرنجی و طرح های سرتاسری که در جهت درازای بافت امتداد پذیر باشند.
شروع کار
دو سر چوب دار جاجیم با دو رشته طناب به بالا کشیده می شود و به سه پایه ی چوبی وصل می شود که قابل جابجایی می باشد و همیشه در محل بافت قرار می گیرد؛ به همین خاطر، همیشه نیمی از تارها، به شکل یکی در میان، بالا و نیمی دیگر پایین دار قرار می گیرند.
در دستگاه جاجیم بافی، از چوب هایی استفاده می شود که بافنده بسته به طرح و نقش، با آن ها تارهایی را که مد نظر او می خواهد روی بافته معلق بمانند، بلند می کند و پودگذاری می نماید؛ به این شکل، چند «وَرد» به صورت غیرمستقیم وارد دستگاه بافندگی می شود.
هر زمان که پود از بین تارها عبور می کند، با جابجا کردن چوبی که بین تارها است، جای این دو تار عوض می شود.
در بافت جاجیم برای کوبیدن پودها، از یک کاردک چوبی، با لبه گرد شکل که یک طرف آن نازک تر از طرف دیگر است، استفاده می شود؛ کاردک را از بین دو دسته تارِ بالا و پایین می گذرد و بافنده با کشیدن آن با دو دستش به سمت خود، پود را با فشار در بین دو دسته تارهای بالا و پایین جا می دهد و اینگونه پود، ضمن بافت، در زیر تارها پنهان می شود و تارها از روی کار دیده می شوند.
این کار را تا انتها ادامه می دهیم تا بافت به اتمام برسد.
گلیم بافی
گلیم بافی نیز یکی از هنر های دستی، اصیل و قدیمی ایران که شباهتی زیاد به جاجیم بافی دارد و شخصی که یکی از این دو هنر را یاد بگیرد، انجام هنر دیگر برایش راحت است؛ آموزش های متفاوتی در این زمینه وجود دارد مانند: آموزش بافت گلیم با کاموا، آموزش بافت گلیم با قلاب، آموزش بافت گلیم سوزنی و …. که شما می توانید هر کدام را که دوست دارید یاد بگیرید و از آن کسب درآمد کنید.
انواع بافت گلیم
• انواع مختلف گلیم از نظر بافت
1. ساده باف
2. برجسته
3. ورنی
• انواع گلیم از لحاظ منطقه جغرافیایی
1- قشقایی
2- هرسین
3- شاهسون
4- بلوچ
آموزش گلیم بافی پیشرفته
آموزش گلیم بافی در مرحله پیشرفته به دوسته تقسیم می شود: بافت با استفاده از ماشین و بافت به صورت دستی که هر کدام به صورت جداگانه مهارت و دقت خاصی را می طلبد؛ حالا شاید با خود فکر کنید که مرحله پیشرفته آن به چه صورت است؟ در بافت گلیم به صورت پیشرفته طرح ها و نقش های مورد استفاده تغییر می کند که در اصل پیچیده تر می شود.