آموزش سرمه دوزی ساده یکی از قدیمی ترین هنر ها در ایران است که قدمت آن به بیش از 3000 سال پیش بر می گردد؛ این هنر به عنوان هنری تزئینی استفاده می شود و از گذشته تاکنون می توانید نمونه های آن را در لباس ها، پارچه های مخمل یا ترمه، استفاده در پرده ها و رخت خواب های قدیمی مشاهده کنید.
یادگیری این هنر بسیار آسان است و تمام افراد به خصوص بانوان می توانند آن را یاد بگیرند و به راحتی در خانه خود کار کنند و از این هنر کسب در آمد داشته باشند.
این نکته قابل ذکر است که سرمه دوزی را می توان به عنوان مکمل ترمه دوزی نام برد.
کار سرمه دوزی در منزل
همان طور که در قسمت قبلی گفته شد سرمه دوزی کار سختی نیست و زمانی که شما بتوانید انواع دوخت های آن را یاد بگیرید در واقع 70 درصد کار را پیش برده اید و بقیه کار بستگی به دقت شما در پیاده سازی آن روی کار دارد.
شما می توانید برای یاد گیری این هنر از کانال اموزش سرمه دوزی رایگان که در تلگرام هستند یا دانلود رایگان آموزش کامل سرمه دوزی در اینترنت استفاده کنید و صفر تا صد این هنر را آموزش ببینید.
آموزش سرمه دوزی روی مخمل
سرمه دوزی روی پارچه مخمل و ترمه از لحاظ روش دوخت یا تکنیک هیچ تفاوتی ندارد زیرا روش ها و مدل های دوخت یکی می باشد؛ بدین معنی که اگر شما سرمه دوزی را بر روی هر یک از پارچه ها یاد بگیرید می توانید روی دیگری هم انجام دهید، اما این نکته را در نظر داشته باشید به دلیل تفاوت جنس پارچه ها باید با دقت کار خود را انجام دهید که پارچه ترمه به اصطلاح نخ کش نشود و پارچه مخمل ریزش نداشته باشد.
آموزش گام به گام سرمه دوزی
قبل از شروع هر کاری به سراغ ابزار و وسایل مورد نیاز آن می رویم.
ابزار و وسایل سرمه دوزی:
• پارچه مناسب ( مخمل یا ترمه)
• سوزن مخصوص
• نخ از نوع پلی استر محکم
• پنبه برای استفاده از طرح های برجسته
• کارگاه سرمه دوزی
• انواع متفاوت سرمه متناسب با طرح انتخابی
1- انتخاب طرح و نقش کار
بعد از تهیه ابزار ها نوبت به انتخاب طرح مورد نظر برای کار شماست، در سرمه دوزی از طرح های بسیار زیادی با تنوع بسیار بالا استفاده می شود از جمله: انواع بته جقه، گل های گلدانی و حاشیه ای، انواع خطوط و کلمات، گل های صحرایی زیبا، طرح ختایی و اسلیمی و بعلاوه نقش های مختلف پرندگان، حیوانی و انسانی متفاوت استفاده نمود.
سپس طرح منتخب را با استفاده از صابون خیاطی روی پارچه مورد نظر با دقت انتقال دهید و برای تثبیت طرح می توانید آن را روی پارچه کوک بزنید، البته این نکته را فراموش نکنید که طرح انتخابی شما باید مرتبط با کار شما باشد که می خواهید روی آن استفاده کنید به عنوان مثال بیشتر برای رومیزی ترمه از طرح بته جقه استفاده می کنند.
2- اجرای سورمه روی کار
در این قسمت با استفاده از سوزن و نخ پلی استر سرمه ها را روی طرح انتقال دهید.
3- انتخاب نوع دوخت(قسمت پایانی)
در سرمه دوزی انواع مختلفی از نوع دوخت وجود دارد که در نهایت این نوع دوخت است که به کار شما جلوه مورد نظر را می دهد، البته باید در نظر داشته باشید که نوع دوخت شما ارتباط مستقیم با نقش سرمه دارد.
این دوخت ها شامل: دوخت های مار پیچ، زنجیره ایی، برگ دوزی، دور دوزی، جناغی، هلالی، بست دوزی، دوخت مورب، دوخت ساتن، ساقه دوزی، دندان موشی، زیگزاگ
حال باید پارچه را روی کارگاه قرار دهید و از چهار طرف آن را بکشید تا ثابت شود، بعد از آن یک تکه پنبه یا پشم شیشه بردارید و روی قسمت هایی که قرار است برجسته شود بگذارید و با بست آن ها را به زمینه محکم کنید.
در آخر هم شروع به دوختن سرمه ها با دوخت انتخابی خود بکنید.
دوخت گل در سرمه دوزی
گاهی اوقات در سرمه دوزی پیش می آید که نیاز است گلی که در طرح شما می باشد به صورت برجسته دوخته شود؛ برای این منظور می توان از دو روش استفاده کرد: اولین روش برجسته دوزی با استفاده از پشم شیشه یا پنبه است که پیش تر درباره آن توضیح دادیم و روش دوم مصرع دوزی می باشد.
مصرع دوزی به طور کلی به نوعی دوخت سنتی گفته می شود که با استفاده از وسایل تزئینی در دوخت مانند پولک، منجوق، ملیله یا سنگ های اصلی مثل فیروزه یا طلا و نقره و …. به کار خود جلوه بدهید، که این موضوع به دو صورت انجام می گیرد:
مورد اول این که طرح تزئینی به صورت یک دست بهم دوخته شود و بعد به پارچه متصل شود.
مورد دوم اینکه طرح های مورد نظر را به صورت جدا دوخته در آخر آن ها را روی پارچه بهم متصل کنیم.
آموزش سرمه دوزی بته جقه
همانطور که پیش تر گفته شد بته جقه یکی از طرح های بسیار رایج در سرمه دوزی است بسته به این طرح شما باید از دوخت های متناسب با آن استفاده کنید زیرا خود طرح بته جقه هم به دو صورت بر جسته و ساده ارائه می شود؛ پس حتما این نکته را در نظر بگیرید و بعد شروع به کار کنید.
از نظر مراحل انجام کار هیج تفاوتی با بقیه کار ها و طرح ها ندارد و تنها تفاوت اصلی آن در نوع دوخت است.
نگاهی به تاریخچه سرمه دوزی
سرمه دوزی یکی از کهن ترین و قدیمی ترین هنر های دستی در ایران می باشد که قدمت آن به دوران اشکانیان، سامانیان و صفویه می رسد که از اتفاق در همان دوران این هنر به شدت در اوج بوده است؛ بعلاوه این هنر بسیار مورد توجه ایرانیان بوده است و این مورد را می توانید از آثار نفیسی که از آن دوره به جا مانده متوجه بشوید، آثاری همچون پرده های سلطنتی یا رخت خواب ها و …. .
البته این هنر در زمان افشاریه، زندیه و قاجاریه هم مورد توجه بوده اما مواد استفاده شده به اندازه کیفیت قبل نبوده است.
اما هنوز هم در این زمان کسانی هستند که علاقه به ترمه دوزی، سرمه دوزی، عثمان دوزی و….. دارند و این موارد را ادامه می دهند که خود باعث حفظ این گونه آثار می شود.
سلام وعرض ادب.خسته نباشید.من فردوسی هستم ازشیراز که علاقه دارم سرمه دوزی را یادبگیرم البته روی دوتکه ترمه ای که از قدیم دارم واقعا حیف است که بهش رسیدگی نکنم چون ترمه اصاست وجقه تبه همداردچگونه میتوانم ثبت نام نمایم ودمحضرتون باشم باعث افتخارمن است سپاسگزارم