در این مقاله ما به معرفی صنایع دستی ایرانی از جمله قلمزنی و آشنایی با سبک های قلمزنی می پردازیم ؛ سبک های قلمزنی با توجه به اجرا و کار قلمزنی شیوه های مختلفی دارد و با توجه به سلیقه و سبک هنرمند انجام میشود و به شیوه های مختلفی به وجود می آید مدل های مختلفی از آن را در زیر توضیح داده ایم.
1- سبک ریزه کاری
ریزه کاری که به قلم ریز و زمینه های پر نیز مطرح می باشد روشی است که سطح اشیا را یا اشیا فلزی را با استفاده از نقش ها و طرح های ریز و ظریف قلم میزنند.
2- سبک برجسته کاری
این تکنیک طی سه مرحله انجام میشود:
مرحله اول: پشت بوم فلزی را قیر می‌ریزند و طرح اصلی را نیم‌بُر می‌کنند (نیم‌بُر، همان تثبیت کردن طرح است که در فصل بعد به آن خواهیم پرداخت).
مرحله دوم: بعداز اتمام نیم‌بر، قیر را از پشت بوم جدا می‌کنند و دوباره ذوب می‌کنند قیر ذوب شده را روی کار یعنی همان طرفی که نیم‌بر شده است می‌ریزند و از پشت بوم فلزی که طرح نمایان است، طرح را پایین می‌برند تا از طرف اصلی برجسته شود.
مرحله سوم: بعد از اتمام این کار قیر را جدا می‌کنند و قیر ذوب شده را پشت بوم فلزی می‌ریزند در این مرحله طرح اصلی برجسته شده است و زمینه را با قلم‌های بدون آج صاف می‌کنند و بعد روسازی را انجام می‌دهند، جُنده کاری هم به همین سبک انجام می‌گیرد.
برای اینکه بتوانید آموزش این سبک را کامل تر یاد بگیرید و آن را انجام دهید پیشنهاد می شود که مقاله ” آموزش قلمزنی برجسته کاری ” را مطالعه کنید.
3- سبک عکسی
در این سبک نمی‌توان زمینه را کامل پر کرد، با ایجاد سایه و خط در زمینه، طرح اصلی را نشان می‌دهند در این روش بر خلاف ریزه کاری معمولا طرح‌های ختایی، ساقه‌هایش یک خطی می‌باشند.
4- سبک منبت
در این شیوه بعد از نیم‌بُر کردن، زمینه را حدود دو سانتی‌متر با قلم‌های بدون آج پایین می‌برند تا طرح اصلی به صورت نیم برجسته نمایان شود و بعد با قلم‌های آج‌دار و بدون آج روسازی می‌کنند.
5- سبک مشبک
در این روش پس از انتقال طرح به وسیله قلم نیم‌بر، طرح را ثابت می‌کنند تکنیک مشبک فلز به سه صورت انجام می‌گیرد:
1- بعد از نیم‌بر کردن طرح و روسازی به کمک قلم تیزبر بوم فلزی را برش می‌دهند و طرح را از زمینه جدا می‌سازند، این سبک مشبک بیشتر در اصفهان انجام میشود.
2- بعد از نیم‌بر کردن طرح به وسیله کمان اره و اره مویی طرح از زمینه جدا میشود این سبک مشبک بیشتر در اراک انجام میشود.
3- بعد از نیم‌بر کردن طرح به وسیله دریل و مته زمینه را سوراخ می‌کنند و با سوهان‌های خیلی ریز طرح را از زمینه جدا می‌سازند.
6- سبک قلم‌گیری
در این روش بر روی فلز با قلمی مخروطی شکل کنده کاری و حکاکی به صورت شیاری شکل صورت می گیرد معمولا هر چه زاویه قلم به سطح کار نزدیک‌تر باشد شیار نازک‌تری ایجاد می‌کند و براده کمتری از سطح فلز بر می‌دارد سبک قلم‌گیری به دو صورت انجام میشود:
1- با استفاده از قلم و چکش سطح فلز را شیار می‌دهند، این روش قلم‌گیری در اصفهان انجام میشود.
2- بدون چکش کار میشود بدین صورت که تنها با قلم، سطح فلز را شیار می‌دهند این شیوه قلم‌گیری بیشتر در تبریز انجام میشود.
