صنایع دستی یزد

کسی نمی داند از چه زمانی  صنایع دستی به سنت مردم یزد گره خورده است ولی در اینجا بسیاری از صنایع دستی مردم یزد را برای شما معرفی میکنیم.

از زمان پیشرفت تکنولوزی  و صنعت بسیاری از صنایع دستی مردم یزد از بین رفته است ولی باز هم با این حال  می توان بسیاری از این اثار را در بازار مشاهده نمود.

مهترین سوغات خوراکی یزد کیک یزدی می باشد که در همه جای ایران معروف است.

بخش مهم سفر به هر شهر   بازار و خرید می باشد که هر کسی دوست دارد  به عنوان  یادگاری از ان شهر سوغاتی خرید کرده .مهم ترین سوغات هر شهر صنایع دستی ان شهر می باشد که شناسنامه و عنوان شهر می باشد   که هر زمانی به ان بنگرید یاد و خاطرات ان شهر رای برای شما زنده می کند

صنایع دستی هر شهر با توجه به شرایط  جغرافیایی ان شهر  متفاوت می باشد.

معرفی صنایع دستی یزد

بخش مهمی از جاذبه های سفر به شهرهای تاریخی و سنتی، بازدید از بازارها و خرید است. وقتی به شهری سفر می کنید، دوست دارید چیزی داشته باشید که از آن شهر به یادگار بماند. صنایع دستی هر شهر می تواند صفحه ای در شناسنامه شما باشد. بگذارید یک کشور باشد و هر بار که به آن نگاه می کنید خاطرات سفر خود را زنده کنید. هر شهر بسته به اقلیم و سبک زندگی مردم صنایع دستی متفاوت و منحصر به فردی دارد. صنعت
استان یزد به دلیل پیشینه تاریخی درخشان قدمتی چندین ساله دارد. هزار سال است.

قالی بافی

مهم ترین  صنایع دستی یزد قالی بافی می باشد   که سالیانه  چندین   هزار متر مربع از ان بافته می شود  که  پنجاه درصد ان در کشورهای عربی و خارجی  فروخته می شود .

این فرش ها با نقشه های اصیل بافته میشود که مهترین ان ها شامل نقشه های گا ماهی و هراتی می باشد.

نمد مالی

نمد تنها زیراندازی است که بافته نمی‌شود! ابزار نمدمالی آب داغ، پشم یا کرک و زور بازو است. از اسمش پیداست که نمدهای موجود در بازار بر اثر مالیدن شکل و انسجام گرفته‌اند. نمد یکی از گرم‌ترین پوشاک و زیراندازها است و متأسفانه این روزها در حال فراموش شدن می‌باشد.

پ.ن اول: شهر یزد شهری سراسر زیبایی و جذابیت است. شهری بزرگ و وسیع که اقشار و ادیان مختلف را در بر گرفته است. همین تنوع سبب شده که دیدنی‌های تماشایی و منحصر به فردی چه در حوزۀ ابنیۀ تاریخی و چه در حوزۀ صنایع دستی یا حتی انواع و اقسام طعم‌های مختلف غذایی یا شیرینی‌های متنوع در این شهر رواج پیدا کنند. در شهر یزد حتی لحظه‌ای احساس کسالت نخواهید کرد. چون در هر گوشه و زاویۀ این شهر دلبرانه زیبایی و جلوۀ تازه‌ای در انتظار کشف‌شدن خواهد بود. میزبون پیشنهاد می‌کند برای سفر به شهر اصیل یزد زمان بیشتری را در نظر بگیرید تا بتوانید تمام پیچ و خم این شهر دل‌نواز را بگردید و از زیبایی‌های نابش بهره ببرید. اگر به شهر یزد رفتید حتماً سراغ کوچه‌های آشتی‌کنان را بگیرید؛ حتماً به محلۀ زردشتی‌ها سری بزنید؛ حتماً به عبادت‌گاه‌های باستانی زردشتی بروید؛ حتماً دخمه‌های به یادگار باقی مانده از عهد ایران باستان را از نزدیک ببینید. شهر یزد مهد تمدن ایران باستان است. برای این زیبایی بی‌مثال می‌شود هزاران روز زمان در نظر گرفت چون تاریخ هزاران سال را در پیچ و خم‌های کوچه‌هایش پنهان کرده است

قلم زنی

کندن  فلزاتی مانند طلا و مس  با قلم از صنایع دستی هزار ساله یزد می باشد که از زمان هخامنشیان تاکنون بر جامانده است

کندن نقوش مختلف بر روی اشیا فلزی مانند مس، طلا، نقره و برنج را قلم زنی می‌گویند. نقوش انتخاب شده به وسیله قلم و با ضربه چکش بر روی اشیا فلزی حک می‌شود. قلم زنی عمری چندین هزار ساله دارد و از دوران هخامنشیان ظروفی که بر روی آن‌ها قلم‌زنی انجام شده به دست آمده است. در بازارهای یزد ظروف قلم زنی شده با طرح‌ها و در اندازه‌های مختلف وجود دارد که برای مسافران از جذابیت بالایی برخوردار است.

کاشی سازی

کاشی سازی یکی از صنایع دستی یزد می باشد   که در اماکن قدیمی و مذهبی (مساجد و…….)  کار برده می شود.

در هنر کاشی سازی، یزدی‌ها از طرح‌های سنتی و اصیل ایرانی استفاده می‌کنند و کاشی‌هایی زیبا تولید می‌کنند که در معماری بناها جلوه‌ای ویژه دارد. قدمت این هنر در یزد به حدود ۷۰۰ سال می‌رسد. هنرمندان صنعت کاشی سازی شکل‌های مورد نظر را آماده می‌کنند و سپس طرح را روی کاشی نقاشی و لعاب و پخت انجام می‌دهند. انواع کاشی‌های یزدی عبارتند از: کاشی کمک، کاشی یزدی، کاشی شش گوش، کاشی شبکه، کاشی حاشیه، کاشی هفت رنگ، کاشی جوک و کاشی کمند.

شمدبافی

شمد بافی یکی از صنایع دستی یزد می باشد  که نوعی پارچه نازک  است که به عنوان رو انداز استفاده می شود

شمد نوعی پارچه نازک است که بیشتر در تابستان به عنوان رو انداز استفاده می‌شود. این پارچه اغلب در رنگ‌های روشن و طرح‌های ساده چهارخانه یا راه راه است. جنس آن از نخ پنبه و یا ابریشم مصنوعی است.

زری بافی

به پارچه هایی گفته می شود که بسیار ظریف و گرانبها می باشد و تار و پود ان  از جنس ابریشم خالص می باشد.

زری بافی که قدمتش به دوران هخامنشی باز می‌گردد، به بافت پارچه‌هایی گفته می‌شود که بسیار ظریف و گران‌بها هستند. تار این پارچه از جنس ابریشم خالص است و پودهایش ابریشم رنگی و نخ گلابتون می‌باشد.

در گذشته از این پارچه‌ها برای تزئین کاخ سلاطین استفاده می‌شده و جزء نفیس‌ترین منسوجات ایرانی بوده است. حدود ۲۰۰۰ سال پیش تولیدات ابریشمی ایران در بین مردم آسیا و اروپا شهرت چشمگیری داشته و بهترین پارچه‌های زری در دنیا، به دست هنرمندان ایرانی بافته می‌شده است.

چادر شب

یکی دیگر از صنایع دستی مردم یزد  چادر شب می باشد  که از جنس   پنبه می باشد  و در دو نوع بافته می شود:

1.نوع  نازک    مانند رخت خواب

2.نوع ضخیم   مانند چادر صحرایی

در شهر یزد، اردکان و زارچ دست‌بافته‌هایی تولید می‌شوند که چادرشب نام دارند. چادر شب پارچه‌ای رنگارنگ است که طرح‌هایی چهارخانه دارد. جنس این پارچه از پنبه و یا ابریشم است و در دو نوع بافته می‌شود. یک نوع آن نازک است و معروف به چادرشب رختخواب پیچ است و نوع دیگرش که ضخیم‌تر می‌باشد، چادرشب صحرایی نام دارد. چادرشب صحرایی بیشتر جهت حمل محصولات کشاورزی استفاده می‌شود و طرح راه راه دارد. چادرشب‌ها بیشتر در ابعاد ۹۰ در ۹۰ تولید می‌شوند. در برخی موارد به عنوان سفره نیز می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

ترمه

یکی دیگر  از صنایع   دستی مردم یزد ترمه می باشد که تارو پود ان از جنس ابریشم خالص میباشد.

با توجه به پیشرفت زیاد تکنولوزی  هنوز ترمه نیز به صورت دستی و نیمه دستی بافته می شود

ترمه پارچه زیبایی است که مصارف مختلفی در تولید دیگر صنایع دستی استان یزد دارد. تارهای این پارچه از ابریشم طبیعی می‌باشد و پودش ترکیبی از نخ، ابریشم، پشم و کرک الوان است.

ترمه در گذشته با انگشتان دست بافته می‌شده و از همین رو به انگشت باف نیز معروف بوده است. تولید ترمه هم اکنون به صورت نیمه دستی می‌باشد.

ترمه انواع گوناگونی دارد که عبارتند از: شال یزدی، شال امیری، شال رضایی، شال چارقدی، شال محرمات، شال بندی، شال اتابکی، شال راه راه و شال کشمیری.

نقوش استفاده شده در این پارچه بته جقه، گل شاه عباسی و شاخ گوزنی است.

صنعت ترمه در ایران حدود ۵۰۰ سال قدمت دارد. زرتشتیان نخستین کسانی هستند که از ترمه برای لباس مخصوص مجالس شادی استفاده می‌کردند.

زیلو بافی

زیلو کف‌پوشی از جنس پنبه است. برای مناطق کویری زیلو جزء کف‌پوش‌های بادوام و مناسب است. شهرستان میبد مرکز اصلی زیلوبافی در استان یزد است. تا چند سال گذشته صدها خانواده به صنعت زیلوبافی مشغول بوده‌اند. قدیمی‌ترین زیلوی میبد دارای قدمتی بسیار طولانی است. این زیلو در مسجد جامع میبد می‌باشد. قدمت زیلوبافی در میبد را به دوران پیش از اسلام نسبت داده‌اند.

تعداد بافندگان زیلو در گذشته حدود ۱۵۰۰ نفر بوده که امروزه به دلیل کاهش تقاضای بازار، این تعداد نفرات کمتر شده است. طرح‌هایی که در بافت زیلو استفاده می‌شوند بسیار زیبا و قابل توجه هستند. پرت‌توره، زلفک، رکنه دونی، بند رومی، کلید، هشت پر بزرگ و هشت پر کوچک از نقوش معروف زیلو در استان یزد می‌باشند. رنگ غالب در بافت زیلوها سفید، سبز، آبی، نارنجی و قرمز است.

نام «نفتال» که در بازار فروش قالی از آن یاد می‌شود، مخصوص زیلوهای مرغوب و درجه یک است. امروزه تولیدات زیلو بیشتر توسط مساجد و تکیه‌ها مصرف می‌شود.

زیلو در گذشته یکی از مهم‌ترین کالاهای تجاری استان یزد بوده و اکثر مواقع پس از سفارش افراد و بازرگان‌ها بافته می‌شده است.

دارایی بافی 

دارایی بافی یا همان ایکات با استفاده از ابریشم طبیعی به عنوان ماده اولیه و نخ ویسکوز با رنگ‌های مختلف گرم و روشن مانند رنگ‌های سبز، زرد، نارنجی و قرمز تولید می‌شود. رنگ‌های پرحرارتی مانند بنفش، نارنجی و قرمز، حال و هوای کویری را زنده می‌کنند. پس از بافت این پارچه، به اندازه نیاز مشتری از آن برش داده می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد. دارایی بافی بیش از ۸۰۰ سال قدمت دارد و در قدیم از آن برای ساخت بقچه، رولحافی و امثال این‌ها استفاده می‌کردند. گفتنی است که واژه « ایکات »، واژه‌ای مالایی مترادف با دارایی بافی می‌باشد و به معنی پیچاندن، گره زدن و بستن است. جالب اینجا است که در صورت پاره شدن تار این پارچه، به جای گره زدن آن، از پودر پنبه و عسل برای چسباندن تار استفاده می‌کردند. لازم به ذکر است که در گذشته این پارچه جزء دارایی‌های گران قیمت به شمار می‌رفت و تنها کسانی که تمکن مالی کافی داشتند می‌توانستند این پارچه را خریداری کنند.

سفال و سرامیک