تسمه تایم و زنجیر تایم هر دو اجزای مهم سیستم تایمینگ موتور خودرو هستند که وظیفه هماهنگ‌سازی زمان‌بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها با حرکت پیستون‌ها را بر عهده دارند.
خرابی تسمه تایم و زنجیر تایم می‌تواند آسیب‌های جدی به موتور وارد کند، بنابراین شناخت عوامل خرابی این قطعات بسیار حائز اهمیت است.
عوامل خرابی تسمه تایم:
1. فرسودگی طبیعی و کهولت سن:
– تسمه تایم به مرور زمان به دلیل کشش و فشارهای مستمر، دچار فرسودگی می‌شود. عوامل مختلفی مانند دما، رطوبت و آلودگی‌های محیطی می‌توانند موجب کاهش عمر تسمه تایم شوند.
2. عدم تعویض به موقع:
– یکی از عوامل اصلی خرابی تسمه تایم، عدم تعویض به موقع آن طبق دستور کارخانه است. معمولاً توصیه می‌شود که تسمه تایم هر 60,000 تا 100,000 کیلومتر تعویض شود. اگر به تعویض آن توجه نشود، ممکن است تسمه پاره شود و آسیب‌های جدی به موتور وارد کند.
3. تنظیم نامناسب تسمه:
– اگر تسمه تایم بیش از حد سفت یا شل باشد، ممکن است کشیده شده یا پاره شود. تنظیم نادرست می‌تواند باعث کاهش عمر تسمه و ایجاد فشار اضافی بر موتور شود.
4. گرمای بیش از حد:
– دمای بالای موتور می‌تواند موجب انبساط و کشش بیش از حد تسمه تایم شود. گرمای زیاد و کارکرد طولانی مدت در دمای بالا، می‌تواند به خرابی تسمه تایم منجر شود.
5. آلودگی و گرد و غبار:
– ورود گرد و غبار، شن و ماسه و سایر ذرات خارجی به سیستم تایمینگ موتور می‌تواند باعث سایش و آسیب به تسمه تایم شود. این آلودگی‌ها می‌توانند موجب لیز خوردن یا فرسودگی سریع‌تر تسمه شوند.
6. مشکلات در سیستم کشش:
– کشش‌کننده‌ها و چرخ‌دنده‌های سیستم تایمینگ در صورت خرابی، می‌توانند فشار اضافی به تسمه وارد کرده و باعث خرابی آن شوند.
7. نقص در نصب یا کیفیت پایین تسمه:
– استفاده از تسمه تایم با کیفیت پایین یا نصب نادرست آن می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در عملکرد سیستم تایمینگ و خرابی زودهنگام آن شود.
عوامل خرابی زنجیر تایم:
1. فرسودگی و استهلاک زنجیر:
– زنجیر تایم از قطعات فلزی ساخته شده که در اثر استفاده طولانی مدت، فرسوده شده و ممکن است دچار کشش و گشاد شدن شود. این فرسودگی باعث تغییر زمان‌بندی باز و بسته شدن سوپاپ‌ها و عملکرد نادرست موتور می‌شود.
2. نقص در کشش‌دهنده‌ها یا تایمینگ:
– زنجیر تایم برای عملکرد صحیح نیاز به کشش دقیق دارد. اگر کشش‌دهنده (تایمینگ تنشنر) خراب باشد یا به درستی تنظیم نشده باشد، زنجیر دچار کشش بیش از حد می‌شود که منجر به خرابی و شکستگی آن خواهد شد.
3. آلودگی و سایش:
– مانند تسمه تایم، زنجیر تایم نیز در معرض آلودگی و گرد و غبار قرار دارد. ذرات خارجی و روغن کثیف می‌توانند موجب سایش و خرابی زنجیر تایم شوند. همچنین، استفاده از روغن نامناسب یا کثیف می‌تواند عمر زنجیر را کاهش دهد.
4. نقص در سیستم روغن‌کاری:
– روغن‌کاری مناسب برای کاهش اصطکاک در زنجیر تایم بسیار حیاتی است. کمبود روغن یا استفاده از روغن نامناسب می‌تواند باعث افزایش اصطکاک و دمای سیستم تایمینگ شده و در نتیجه خرابی زنجیر تایم را به همراه داشته باشد.
5. استفاده از زنجیر تایم بی‌کیفیت یا نصب نادرست:
– استفاده از زنجیر تایم بی‌کیفیت یا نصب نادرست آن می‌تواند باعث خرابی زودهنگام زنجیر شود. همچنین، هر گونه نقص در نصب اجزای زنجیر تایم، مثل غلطک‌ها و کشش‌دهنده‌ها، می‌تواند باعث عملکرد نادرست آن شود.
6. تغییرات دما:
– تغییرات دما و دمای بسیار بالا یا پایین می‌تواند باعث انبساط یا انقباض زنجیر تایم شده و موجب کاهش عمر آن گردد.
7. فشار زیاد یا بار اضافی:
– فشار اضافی بر روی زنجیر تایم می‌تواند در نتیجه عملکرد نادرست موتور یا سیستم تایمینگ به وجود آید. این فشار می‌تواند باعث خراب شدن زنجیر و کشش غیرمعمول آن شود.
نتیجه‌گیری:
خرابی تسمه تایم و زنجیر تایم معمولاً به دلیل عدم توجه به نگهداری صحیح، تنظیم نادرست، استفاده از قطعات با کیفیت پایین یا فرسودگی طبیعی اتفاق می‌افتد.
به منظور جلوگیری از خرابی این قطعات و آسیب به موتور، لازم است که به تعویض به موقع، استفاده از روغن مناسب و انجام سرویس‌های دوره‌ای توجه ویژه داشته باشیم.
