در کلیه کشورهای جهان بدون استثنا صنایع به چهار دسته عمده تقسیم بندی می گردد : صنایع سنگین ، صنایع سبک ، صنایع کوچک و صنایع دستی . که هر یک دارای خصوصیات منحصر به خود هستند و برای شناخت بیشتر صنایع دستی و اهمیت آن می بایست بدواً تعاریف ، ویژگیها و دامنه عمل رشته های مختلف صنعت مورد بررسی قرار گیرد.
صنایع دستی هم می تواند حالت کارگاهی و هم حالت خانگی داشته باشد و مانند صنایع کوچک قابلیت استقرار در شهر و روستا را دارا می باشد و بدون نیاز به تکنولوژی پیشرفته بیشتر متکی به تخصصهای بومی و همچنین ذوق ، اندیشه و فرهنگ تولید کننده باشد.
آمیختگی شدید این فعالیت با سنتها ، عادات و برداشتها و بینشهای شخصی سازنده و همچنین تاثیر فوق العادی محیط جغرافیایی در این صنعت ، ویژگی خاصی به آن داده و باعث تمایز آن از فرآورده های کارخانه ای شده است.
از نظر لغوی اصطلاح صنایع دستی دارای مفهوم واحد و ثابتی نیست و تا کنون تعریفی که مورد پذیرش همه کارشناسان و سازمانهای مسئول در کشورهای مختلف باشد وضع نشده است و کارشناسان ذیربط نیز هنوز مرز مشخصی میان صنایع دستی ، صنایع خانگی و صنایع روستائی قائل نشده اند ، بطوریکه غالباً این اصطلاحات را به جای یکدیگر بکار می برند ، لذا در نتیجه متغیر بودن دامنه شمول و مفهوم صنایع دستی در کشورهای مختلف ، آمارهای بین المللی در زمینه میزان تولیدات سالانه یا میزان نیروی انسانی شاغل در این رشته غالباً قابل محاسبه ، مقایسه و نتیجه گیری منطقی نمی باشد.
در دایره المعارف بریتانیا ضمن معنای واژه ای از صنایع دستی آمده است که صنایع دستی به آن قسمت از صنایع گفته می شود که مهارت ، ذوق و بینش انسان در تولید آن نقش اساسی دارد. و از دیدگاه استاد علی اکبر دهخدا صنایع دستی عبارت است از « آنچه با دست ساخته می شود ، از پارچه و قالی تا ساخته های فلزی و غیره مقابل صنایع ماشینی. »
در مجموع می توان گفت : صنایع دستی به آن رشته از صنایع اطلاق می شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده های آن با دست انجام گرفته و در چهارچوب فرهنگ و بینشهای فلسفی و ذوق و هنر انسانهای هر منطقه با توجه به میراثهای قومی آنان ساخته می شود و کلی تر آن که می توان آنرا یک « هنر ـ صنعت » نامید. چرا که هم ویژگی یک صنعت را داراست و هم ضمن برخورداری از خصوصیات هنری دارای پشتوانه کارآیی و مصرفی نیز می باشد.
