ترکیب چند ضلع منظم خاتم کاری گویند هنر طراحی وسایل چوبی به صورت ظریف و کنده کاری که بر روی چوب انجام میدهند که به صورت موزاییکی انجام میشود.
علت اینکه به این هنر خاتم کاری میگویند و کلمه خاتم به چه معناست باید بگویم که در لغت نامه فارسی کلمه خاتم به معنی مهر و انگشتری است که از لوازم زیورآلات پادشاهان می باشد.
خاتم کاری
در آن موقع آن خاتم هایی که پادشاهان در دست خود میکردند از جنس استخوان یا چوب بوده و اسم خود را بر روی آنها حک کرده بودند که در حال حاظر هنر موزاییک یا خاتم گفته میشود.
خاتم کاری چیست؟
مثل همه صنایع دستی مختلف تاریخ مشخصی برای ورود خاتم به دنیای صنایع دستی موجو نیست حتی خیلی ها درمورد آن افسانه میگویند و آن را یک مجعزه از حضرت ابراهیم میبینند.
خاتم کاری در ایران قبل از اسلام هم وجود داشته اما به صورت امروزی که امروز ما میبینیم از زمان مغول به وجود آمده است.
خاتم کاری به جز ایران در کشورهای هند و سوریه و عراق و فلسطین هم رواج زیادی داشته که امروزه به عنوان خاتم میشناسند و در شهر های اصفهان و شیراز ساخته میشوند.
این هنر هم مثل همه هنر ها در دوره صفوی به دلیل حمایت هنر دوستانه شاه عباس به رونق رسیده بود.
و در آن زمان از تزئینات درب و پنجره و میز هم استفاده میکردند.
در گذشته بیشتر این هنر را میتوانستید در خانه های افراد اشرافی که هزینه این هنر را میتوانستند پرداخت کنند یافت میشد.
برای مثال برای قاب های نقاشی که دیوار و پنجره بسیار استفاده میشده و همانطور که به آن اشاره شده قدیمی ترین اثر خاتم کاری به هزاران سال قبل بر میگردد که در مسجد عقیق شیراز می باشد.
به دلیل قیمت مناسب خاتم این هنر ایرانی در تمامی خانه های ایران یافت میشود که این هنر پارا از منزل هم فراتر گذاشته و به عنوان ست اداری مورد استفاده قرار میگیرد مثل جا خودکاری گلدان قندان و صفحه شطرنج هم مورد استفاده قرار میگیرد.
اساتید خاتم کاری
در بین اسم های که با هنر خاتم گره خوردن نام چند نفر از این استادان برجسه این شاخه به چشم میخورد که نام های آنها استاد مرحوم عبدالعلی و گلریز خاتمی و استاد عباس خاتمی و مرحوم مهدی ناطق پور و فرزدنشان علی ناطق پور به چشم می آید.
مرغوب بودن خاتم به چند روش قابل تشخیص است صاف بودن سطح آن ، متقارن بودن تمام شکل های هندسی ، یکدست بودن رنگ هایی که در آن بکار میرود که در تمام سطح ظرافت در اشکال هندسی موجود می باشد.
ساختن خانم مراحل مختلفی دارد که شخص خاتم کار باید با استفاده از ابزار های مختلف و فن نجاری آشنا باشد در تهیه خاتم مواد اولیه چوب آبنوس یا گردو یا بقم یا عناب یا نارانج یا بقم یا فوفل یا کهم و کبوده و میتوان از اعنوان استخوان های مثل استخوان عاج فیل و شتر و استخوانهای اسب استفاده کرد.
چکش – اره – رنده و مفتول فلزی هم در این کار به کار میرود و مورد استفاده قرار میگیرد.
در تهیه کردن خاتم اول باید چوب و وسیله مورد نظر را در ابعاد خیلی کوچک هندسی ببرند و با مفتول کنار یک دیگر قرار دهند و به شکل های هندسی گوناگون در بیاورند که بعد از سوهان کاری کردن آنها و چسبانده شدنشان توسط سریش در کنار هم استاد مربوطه این شکل ها را بر روی سطح مد نظر خود میچسباند.
خاتم سازی در کشور ایران رونق خوبی دارد و این بسیار خوشحال کننده است و بسیار از طرف مردم و مسئولین حمایت میشود، اگر شما هم به این رشته علاقمد هستید و می خواهید از آن کسب در آمد کنید با مطالعه مقاله ” آموزش خاتم کاری روی مس ” شروع کنید تا اطلاعات اولیه را برای استارت کار خود بدست آورید.
اما حضور بازار تقلبی خاتم هم رونق پیدا کرده و مردم هم باید خاتم اصلیل دست ایرانی را بشناسند استادان برجسته خاتم کاری میگویند که : همه افرادی که در میدان نقش جهان خاتم میفروشند با استفاده از چسب های تینری است چون به دنبال تجارت این کار هستند و دلشان برای شما و این هنر نسوخته و با این حالت نمیتوانید اصل یا تقلبی بودن این هنر را تشخیص دهید قیمت وافعی یک جعبه شطرنج 3 میلیون تومان است ولی آنها با 500 هزار تومان به فروش میرسانند و آنها جعبه ها رو در یک روز میچسباند ولی من در 20 روز با ظرفت و حوصله میچسبانم.