قالی یکی از صنایع دست باف با ارزش ایران است که پیشینه ای بسیار قدیمی دارد؛ اما قالی بافی چیست؟ هنر بافت فرش پرزدار، که بر روی دار عمودی یا در برخی موارد افقی، با استفاده از پشم و ابریشم انجام می شود را قالی بافی می گویند؛ این هنر دارای ارزش بسیار باالایی است زیرا قالی و فرش ایرانی حرف اول را در دنیا از تمام جوانب می زند؛ این هنر دست باف از لحاظ کیفیت مواد استفاده شده، از بهترین پنبه ها و ابریشم ها بهره می برد و از نظر طرح و نقش های بکار رفته شده، شما نمونه آن را در هیج کجای دنیا نمی توانید پیدا کنید.
مقدمه در مورد قالی بافی
همان طور که در قسمت قبل هم به آن اشاره شد این هنر از زمان های بسیار دور نه تنها در ایران بلکه در کل جهان رواج داشته است به طوری که قدمت آن به زمان انسان های اولیه نیز می رسد؛ شاید با خواندن این مورد تعجب کنید اما باید بدانید که در واقع انسان های اولیه از بافت برخی از برگ ها به یک دیگر برای خود، زیر انداز یا در واقع همان قالی را درست می کردند؛ با مرور زمان و پیشرفت انسان طرز تهیه و بافت آن هم تغییر کرد.
این مبحث مربوط به ایران نیست و کم و بیش از فرش و قالیچه استفاده می‌شود، اما طرح‌ها و رول‌های آنها با طرح‌ها و رول‌های ما بسیار متفاوت است و مدرن هستند. اما به راحتی می توان اصالت را در تمام اجزای فرش ایرانی حس کرد و همچنین دید که یکی از دلایل تبدیل شدن این هنر به یک تجارت جهانی همین است.
استقبال بی نظیر توریست ها و کشور های خارجی نسبت فرش و قالی های ایرانی باعث شده که این صنعت جهانی شود و صادرات به خارج از ایران داشته باشد؛ البته این نکته را باید توجه داشت که دیگر کشور ها از این هنر دست باف به عنوان تزئین و یک اثر هنری استفاده می کنند، اصولا آن را قاب می کنند و یا آن را در قسمت از خانه پهن می کنند که در آن بخش رفت و آمد ندارند یا بسیار کم از آن جا استفاده می کنند.
شغل قالی بافی
برای این شغل تفاوتی نیست که شما خانم و یا آقا باشید، هر دو می توانید به بهترین شکل این حرفه را انجام دهید؛ این شغل یک مزیت بسیار خوبی که دارد این است که محدودیت مکانی ندارد و شما به راحتی می توانید این کار را در خانه نیز انجام دهید؛ حال برای اینکه در این حرفه موفق باشید باید روی توانایی خود در نشستن طولانی مدت کار کنید بعلاوه باید سرعت انگشتان دست شما بالا باشد؛ این کار به صورت گروهی یا انفرادی انجام می شود اما نکته ای که باید بدانید این است که وظیفه یک قالی باف این است که سرعت عمل بالایی داشته باشد زیرا سرعت عمل در این حرفه حرف اول را می زند.
قالی بافی بسته به شهر، منطقه و فرهنگ هر کجای ایران به صورت های متفاوت اجرا و به شکل صنایع دستی ارائه می شود، به عنوان مثال در برخی موارد حصیر بافی و یا گلیم بافی است و در برخی از مناطق دیگر به صورت جاجیم بافی می باشد اما در حیطه ی فرش بافی، شهر های اصفهان و تبریز پیشینه ای بسیار قدیمی را دارند.
قالی بافی در منزل
در قسمت قبلی به این موضوع اشاره شد، قالی بافی یکی از شغل هایی است که به راحتی می توان آن را در خانه انجام داد اما برای انجام این کار نیاز دارید که ابزار ها و وسایل مورد نیاز را تهیه کنید.
ابزار و وسایل مورد نیاز قالی بافی
• کتب آموزشی
• اسلاید با عکس
• الیاف طبیعی (پشم، پنبه، ابریشم)
• الیاف مصنوعی
• رنگهای طبیعی
• رنگهای شیمیایی
• ترازوی دقیق
• عکس هایی از مواد اولیه
• جدول تناسب مواد اولیه با رجشمار
• تصویر نقشه های متداول قالی
• نقشه قالی
• دار مناسب جهت بافت فرش
• نخ مناسب جهت چله کشی
• سانتیمتر
• روپوش کار
• ماسک دهان
• کپسول آتش نشانی
• جعبه کمکهای اولیه
• استفاده از تصاویر آموزشی ایمنی و بهداشت
مراحل قالی بافی با عکس
برای این که آموزش این حرفه را در منزل به صورت کامل یاد بگیرید می توانید از آموزش های موجود در اینترنت استفاده کنید با جستجوی عباراتی مانند آموزش قالی بافی از صفر تا صد، آموزش مراحل قالی بافی و …. .
البته این نکته را در نظر داشته باشید که برای جلوگیری از آزار همسایه ها بهتر است در آپارتمان بافت قالیچه و یا تابلو فرش را که در ابعاد کوچک تری هستند را انجام دهید و اگر می خواهید فرش های 6 یا 12 متری را ببافید بهتر از از خانه های ویلایی یا کارگاه استفاده کنید.
نقشه قالی بافی
نقشه مهم ترین جز کار قالی بافی می باشد و بدون آن نمی توان هیچ کاری را انجام داد؛ شما برای بافت یک قالی، فرش، گلیم و… حتما نیاز به طرح یا نقشه دارید تا بتوانید کار خود را با زیبایی هرچه تمام تر به پایان برسانید؛ نقشه ها روی برگه هایی با نقش های مربع مربعی به صورت رنگی چاپ می شوند تا از روی آن با استفاده از هنر نقشه خوانی، شخص بافنده قالی را ببافد.
انواع طرح و نقشه
» نقشه با خطوط شکسته (هندسی)
» نقشه با خطوط منحنی (گردان)
» نقشه از نظر بافت
» نقشه 1/4 یا ربعی
» نقشه 1/2
» نقشه تکراری (واگیره)
» نقشه سراسری (سرتاسری)
دستمزد قالی بافی
در این مورد دستمزد را بسته به این که شما کار را در چه ابعادی انجام داده اید برای شما تایین می کنند و طبیعتا هر چه کار شما بزرگ تر باشد دستمزد بیشتری نیز به شما تعلق می گیرد اما عوامل دیگری نیز از جمله نقش و طرح استفاده شده در کار و اینکه شما در بافت آن قالی خودتان، صفر تا صد مسئول بوده اید یا صرفا به عنوان یک بافنده برای یک شخص یا شرکت کار می کردید هم تاثیر دارد.
اما 5 دسته بندی دیگری نیز امروزه برای حساب دستمزد اضافه شده اند که آنها را برای شما نام می بریم:
1. کار به شکل پروژه ای، انجام صفر تا صد تولید فرش
2. انجام کار به شکل همکاری در پروژه و کسب درآمد فقط به عنوان بافنده
3. دستمزد قالی بافی به عنوان بافنده
4. محاسبه حقوق بر اساس تعداد گره
5. دستمزد قالی بافی بر اساس تعداد رج
