صنایع دستی چوبی یکی از صنایع دستی جذاب ایرانی است که هر کسی با دیدن آن متوجه به زیبایی و ظرافت آن میشود. از آنجایی که مواد اولیه آن چوب است، صنایع دستی با چوب فراوانی در نقاطی از ایران وجود دارد. انواع صنایع دستی چوبی از چوب و یا ساقه درخت ساخته شده اند و مورد استقبال قرار می گیرند. در این مقاله می‌خواهیم شما را با انواع صنایع دستی ایرانی آشنا کنیم.
روشهای ساخت صنایع دستی چوبی ایرانی
روشهای مختلفی برای ساخت آثار هنری چوبی وجود دارد که می‌توان به روشهای تراش، برش و بست، برش و ترکیبی اشاره کرد. شهر آباده یکی از برترین شهرهای ایران است که توانسته رتبه یک منبت کاری در ایران را به خود اختصاص دهد.
انواع مختلف آثار هنری چوبی
با توجه به استفاده از روشهای گفته شده هنرهای سنتی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند از جمله
- معرق‌کاری
- نازک‌کاری
- خاتم‌کاری
- خراطی
- منبت‌کاری
تقسیم میشود. در زیر جدول تقسیم‌بندی و انواع صنایع چوبی نشان داده شده است.
| Name | Score |
|---|---|
| 15.25 | |
| 15.25 |
صنایع دستی چوبی: منبت کاری
منبت نوعی از صنایع دستی چوبی است که نقوش به صورت برجسته روی سطح کار ایجاد می‌شوند. منبت کاری به معنای ایجاد طرح ها و نقش های مختلف در چوب به کمک ابزاری ساده است. این نقوش و طرح ها با تورفتگی ها و برجستگی هایی همراه است که هنر منبت کاری را از سایر هنرها متمایز می کند. در بین شهرهای ایران، منبت اصفهان به دلیل تردد گردشگران خارجی و بناهای مربوط به گذشته، بیش از سایر نقاط کشور در دنیا شهرت دارد.
سقف چوبی عمارت هشت بهشت یکی از نمونه های منبت کاری اصفهان است که بسیاری ازگردشگران خارجی به آن توجه دارند. چوب های مورد استفاده در منبت کاری باید دارای خاصیت باشند، هرچه الیاف چوب فشرده تر باشد، ظرافت بیشتری با این چوب در هنر منبت کاری می توان تولید کرد.
منبت کاری یا با استفاده از دستگاه cnc یا با روش دستی انجام میشود. اغلب منبت کاری با دستگاه مزیت هایی نسبت به روش سنتی دارد مانند سرعت عمل بیشتر و صرفه جویی در وقت است. از سوی دیگر، دقت بالای دستگاه که میتواند جزئیات کوچک و ریزکاری‌های نقش‌ها را انجام بدهد.
در برخی از رشته‌های صنایع چوبی مانند معرق کاری یا خراطی نوعی کنده کاری نیز انجام میشود اما منبت کاری محسوب نمی‌شوند چون منبت کاری نوعی کنده کاری ناهمگون برای دستیابی به نقش برجسته مطلوب است.
صنایع دستی چوبی: معرق کاری
آیا میخواهید بدانید معرق کاری چیست؟ معرق نوعی از صنایع دستی چوبی است که در آن قطعات کوچک چوب، فلز، پارچه به شکل های مختلف به زیبایی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. معرق کاری هنر چیدمان چوب‌های رنگی ریز در کنار یکدیگر است، اما این قطعات کوچک به تنهایی نمی توانند استحکام لازم را داشته باشند، بلکه باید روی سطحی قرار گیرند، سطحی که معرق کاری روی آن ایجاد می شود پس زمینه نامیده می شود.
پس از انتخاب نقش و طرح و جداسازی اجزای آن نقشه را بر روی تخته سه لا انتقال می‌دهند سپس قطعاتی که از جنس چوب و فلزات میتواند باشد با اره بریده و بر روی تخنته سه لا انقال می‌دهند. معرق چوب گاهی علاوه بر قطعات چوب از فلزات نیز استفاده می شود، فلزات در کارگاه معرق بیشتر به صورت صفحات با ضخامت 1 تا 3 میلی متر و معمولاً فلزاتی مانند مس، آلومینیوم و گاهی نقره استفاده می شود.
معرق کاری
صنایع دستی چوبی: خاتم کاری
خاتم کاری چیست؟ یکی از هنر های اصیل و زیبای قدیمی و یکی از صنایع دستی با چوب است که پیشینه ای طولانی دارد و به گونه ای جز هنر های ترکیبی در صنایع دستی به حساب می آید، صنایع دستی ترکیبی، صنایعی هستند که در ساخت آن از چندین ماده اصلی استفاده می کنند، به عنوان مثال در هنر فیروزه کوبی از مس و فیروزه استفاده می شود اما در منبت کاری فقط از چوب استفاده می شود، حال خاتم کاری نیز اینگونه است از چند ماده اصلی برای تهیه و تولید آن استفاده می شود.
خاتم کاری بر روی مس یا چوب انجام میشود. در اصفهان خاتم کاری به عنوان یک هنر اصیل شناخته میشود. خاتم هنر تزیین سطح اجسام با مثلث‌های کوچک است که طرح‌های گوناگون آن‌ها به شکل اشکال هندسی منظمی که با ردیف کردن مثلث کوچک در کنار هم ایجاد می‌شوند.
صنایع دستی چوبی: خراطی
خراطی یکی از صنایع دستی ایران است که بیشتر در مناطقی که در آن چوب یافت میشود انجام می‌گردد. هنر خراطی از تراش و شکل بخشیدن به چوب در اثر حرکت دورانی است. چوب‌هایی که برای خراطی استفاده می‌شوند دارای بافت و تراکم یکنواختی هستند.
صنایع دستی مازندران