صنایع دستی
فرهنگ و هنر ایران با صنایع دستی گره خورده است و بخش بزرگی از گردشگری کشورمان با آن عجین شده است، صنایع دستی که قرن‌هاست مرزهای ایران را پشت سر گذاشته و شهرت جهانی پیدا کرده‌اند.
صنایع دستی فلزی
صنایع دستی فلزی یکی از زیر شاخه های صنایع دستی ایران نیز می‌باشد که خود دارای زیر مجموعه های گسترده است مانند چاقو سازی،مسقل،نعل،بلور برنجی و …..
اسلحه سازی
کشف فلز در دوران باستان منجر به ایجاد شاخه‌های مختلف صنایع دستی فلزی شد که یکی از انواع آن ساخت ابزارهای فلزی است که به صنایع دستی چاقوسازی، افراز و اسحله‌سازی شناخته شده می‌باشند.
استان زنجان از مراکز اصلی هنر فلزکاری است که چاقوهای دست‌ساز آن از شهرت هنری زیادی برخوردار هستند.
زیور سازی
هنر جواهرسازی یا همان زیور سازی بسیار میتواند پول ساز باشد.
این هنر قدمت بسیار زیادی دارد.
در گذشته جواهرات و زیورآلات کاربردهای فراوانی داشته اند برای مثال نشان دهنده موفقیت اجتماعی،نشان دهنده عقیده و ایمان،به نمایش گذاشتن سنگ ها قیمتی و ….
ریخته گری
ریخته گری حرفه شکل دادن به آلیاژ ها و فلزات از طریق ذوب کردن.
در کل خلاصه این کار میشود ذوب کردن فلزات یا آلیاژ ها سپس ریختن آنها در محفظه‌ای به نام قالب و سرد کردن آن.
اولین کوره های ریخته گری از خاک رس درست شده بودند که درون آنها از لایه های مس و چوب تشکیل شده بودند.
از شاخه‌های صنایع دستی فلزی و مسی ایران میتوان به هنر ریخته‌گری اشاره کرد که قدمتی چندین هزارساله دارد که از طریق ذوب کردن و ریختن مواد مذاب در قالب و سرد کردن آن اشیاء فلزی را تولید میکنند.
این روش از قدیمی‌ترین شیوه‌های ساخت قطعات فلزی است که در صنایع مختلفی کاربرد دارد و از انواع فلزات آهنی و غیرآهنی و آلیاژهای مختلف در این صنعت و هنر استفاده میشود.
نقره کوبی
نقره کوبی یکی از هنر های قدیمی ایران است که از طلا و نقره برای تزیین آثار مختلف از جمله سازه های چوبی،فولادی و …. استفاده می شود.
ریشه این هنر پرطرفدار به استان آذربایجان شهر تبریز باز میگردد و به عنوان زی شاخه ای از هنر قلم زنی شناخته میشود.
در هنر نقره کوبی که از صنایع دستی قدیمی ایران است، با استفاده از طلا و نقره اشیاء مختلف ساخته شده از فلز، چوب و غیره را تزیین میکنند که یکی از شاخه‌های هنرهای دسته قلمزنی به شمار می‌آید و ریشه و قدمت آن بیشتر به منطقه آذربایجان و شهر تبریز باز میگردد و اوج شکوفایی و رونق آن مربوط به دوره سلجوقیان و مغول‌ها است.
طلا کوبی
موج دار کردن سازه های فولادی با طلا را طلا کوبی میگویند که به زر کوبی هم شهرت دارد.
در واقع این هنر نوعی هنر تزیینی است که با ایجاد شیار های باریک و نازک روی فولاد و پر کردن آنها با طلا انجام میگردد.
زرگری
زرگری یا طلا سازی زیر شاخه ای از فلز کاری است که شامل تخصص کار با طلا و دیگر فلزات گرانبها میشود.از نظر تاریخی زرگرها به ساخت گلدان،فنجان و ظروف تزیینی و سرویس های نقره می‌پرداختند.
ملیله کاری
ملیله کاری یکی از شاخه های فلز کاری است که با سیم مفتول های نازک نقره میتوان اینکار را انجام داد.
ملیله کاری صنایع دستی شهر های اردبیل،زنجان و بروجرد است.در این شهر ها اجسام نقره مثله قندان،سینی،استکان و….. با روش ملیله کاری ساخته میشود.
قلم زنی
به کندن نقش های مختلف روی اشیای فلزی و تزیین آن قلم زنی گفته میشود.به صورت کلی قلم زنی یعنی به وجود آوردن نقوش و خطوط به وسیله قلم با ضربه چکش روی اجسام فلزی.این هنر در گروه صنایع دستی فلزی قرار میگیرد.
حکاکی روی فلز
به ایجاد نقش و طرح روی اجسام فلزی حکاکی روی فلز گفته میشود.
این کار با بوجود آوردن فرورفتگی و برجستگی به وسیله ابزارهای فلزی مثل پیچ گوشتی،مغار،چاقو و …. انجام میشود.
یکی از شاخه‌های صنایع دستی فلزی ایران هنر حکاکی روی فلز است که به شیوه‌ی کاملاً دستی برای حک کردن طرح‌های مختلف روی سطوح فلزی همچون مس انجام میشود که مراحل و ابزارهای خاص خود را دارد.
دو سبک شناخته شده و مطرح این هنر در ایران، سبک اصفهان و سبک تبریز است که امروزه مراکز اصلی تولید ظروف فلزی حکاکی شده بیشتر در شهرهای اصفهان، تبریز، تهران و زنجان قرار دارند.
دواتگری
به ساخت وسایل فلزی یا ظروف فلزی با فلزاتی همچون طلا،مس،نقره،برنجی و …. به روش سرد با استفاده از چکش کاری دواتگری میگویند.ویژگی اصلی افراد در این کار این است که با فلزات گرانبها کار میکنند و به خاطر همین به دواتگران نیز نقره کار هم میگویند.
هنر دواتگری که نوعی روش ساخت ظروف و اشیاء فلزی است و قدمت بسیار زیادی دارد، از شاخه‌های صنایع دستی فلزی ایران به شمار می‌آید که آثار باستانی این هنر و صنعت را میتوان در اشیاء کشف شده در نواحی مختلف باستانی ایران همچون تپه سیلک، تل ابلیس و تخت جمشید مشاهده کرد.
صنایع دستی سنگی
صنایع دستی سنگی با قدمتی دیرینه و کهن از ماندگارترین هنرهای دستی و اصیل ایران است که به ایجاد آثار مختلف هنری از طریق حکاکی و تراش سنگ به عنوان ماده اولیه و با استفاده از ابزارها و تجهیزات مختلف می‌پردازند.
حکاکی سنگ
به کنده کاری روی سطوح مختلف به وسیله ابزار های مکانیکی برای ایجاد طرح و نقش حکاکی روی سنگ گفته میشود.
هنر حکاکی روی سنگ یکی از ماندگارترین و مهمترین صنایع دستی سنگی و هنرهای ایرانی است که با کمک ابزار و تجهیزات مختلف، سنگ‌ها را می‌تراشند و حکاکی میکنند.
آثار بسیار زیادی از این نوع هنر در اماکن تاریخی و باستانی ایران مانند تخت جمشید، نقش رستم، ستون‌های مسجد وکیل در شیراز، مجسمه‌های شیرسنگی در برخی آرامگاه‌ها قابل مشاهده است.
معرق سنگ
به چسباندن تکه های سنگ در کنار هم معرق سنگ گفته میشود.برای معرق سنگ شما میتوانید از ریزه سنگ های موجود در طبیعت یا خرده سنگ هایی که از برش سنگ های بزرگتر بدست آمده اند استفاده کنید.
معرق سنگ به هنر چسباندن قطعات سنگ در اندازه و رنگ‌های مختلف در کنار یکدیگر و ایجاد طرح‌ها و نقش‌های بزرگتر و زیباتر گفته میشود که از جذاب‌ترین هنرهای ساخته شده با سنگ است و در معماری و تزیین کف ساختمان‌ها بسیار کاربرد دارد.
زمان مشخصی برای پیدایش این هنر در ایران وجود ندارد اما میتوان نمونه‌هایی از آن را در برخی مساجد و اماکن تاریخی مشاهده کرد.
مشبک سنگ
این هنر قدمتی دیرینه دارد.از زمانی که انسان های اولیه یا همان غارنشینان به صحرا رفتند و برای خود از سنگ چهار دیواری ساختند.
یکی از شاخه‌های صنایع دستی سنگی یا حجاری، هنر مشبک کاری روی سنگ است که از هنرهای وابسته به معماری است زیرا در معماری و ساخت بنا به منظور ایجاد تهویه و افزایش نور ساختمان بسیار استفاده میشود و نمونه‌های بسیار زیبایی از آن را در مساجد، درها و پنجره‌های اماکن تاریخی میتوان دید که با مهارت، هنر و ذوق بسیاری خلق شده‌اند.
خراطی سنگ
هنر خراطی سنگ یک از رشته های صنایع دستی سنگ است.به تراشیدن تکه ای سنگ به وسیله چرخ خراطی برای ساخت اشیاء با شکل و حجم متقارن و مدور خراطی سنگ گفته میشود.
از رشته‌های صنایع دستی سنگی میتوان به هنر خراطی سنگ اشاره کرد که از دوران‌های گذشته برای ساخت ظروف و اشیاء سنگی در ایران رواج داشته است.
در این هنر با استفاده از چرخ یا دستگاه خراطی سنگ، یک قطعه سنگ را به شکل دورانی می‌تراشند و به این روش ظروف مدور سنگی همچون دیگ، قدح، گلدان، هاون و غیره را می‌سازند.
مرصع کاری
هنر مرصع کاری نیز اسم های زیادی دارد،مانند نگین کاری،جواهر نگاری و مخراج کاری.
این هنر یکی از شاخه های صنایع دستی سنگ است.مرصع یعنی شئ ای که با جواهرات تزئین شده.
فیروزه کوبی
یکی از زیباترین سنگ های جهان سنگ فیروزه است که مورد علاقه تعداد قابل توجهی از انسان ها است.به دلیل وجود عنصر مس در این سنگ این سنگ دارای رنگی ابی و جذاب است.
سنگ تراشی
سنگ تراشی یا حجاری هنری است که به نقش پردازی روی سنگ و شکل دادن آن به شیوه‌ها و با ابزارهای مختلف می‌پردازد.
این هنر در معماری و ساخت اشیاء سنگی تزیینی بسیار کاربرد دارد.
صنایع دستی بافتنی
بافندگی هنری است که در ان بافتن نخ و تبدیل آن به پارچه انجام میشود.
هنر بافندگی هم از طریق ماشینی و هم از طریق دستی انجام میشود و سبک های مختلفی دارد. تفاوت نخ ها با هم در این است که نخ یا پارچه با چه میلی بافته شده اند.
چادر شب
چادر شب پارچه ای است رنگارنگ که اکثرا طرح چهارخونه دارد که با استفاده از ابریشم یا پنبه ساخته میشود.این نوع پارچه در مرکز کشور استان یزد،جنوب استان هرمزگان و در شمال در استان های گیلان،مازندران و خراسان شمالی بافته میشود.
چادرشب بافی به هنر بافت پارچه‌های رنگارنگ و زیبای محلی گفته میشود که از هنرهای خطه شمال ایران با قدمتی 2000 ساله است و نمادی از فرهنگ و آداب و سنن مردم آن دیار است.
چون در قدیم از چادرشب برای روانداز در شب استفاده می‌شده به چادرشب بافی شهرت یافته است که برای خلق این هنر، زنان روستایی مناطق شمالی بدون استفاده از نقشه و طرح‌های از پیش مشخص‌شده و صرفاً با طرح‌های ذهنی به بافت پارچه‌های رنگارنگ متنوع توسط دستگاه‌های بافندگی سنتی می‌پردازند.
زیلو
زیلو یک کف پوش یا زیر انداز دست بافت است که از نخ پنبه درست میشود و به خاطر خنکی پنبه زیلو در مناطق کویری خواهان زیادی دارد.زیلو شباهت زیادی با گلیم دارد،تنها فرق این دو این است که زیلو از پنبه و گلیم ار پشم است.
از سوغات و صنایع دستی شهر یزد میتوان به هنر زیلو بافی اشاره کرد که شواهد تاریخی نشان دهنده قدمت این هنر در این منطقه از کویر ایران هستند.
زیلو برخلاف گلیم مخصوص مناطق گرمسیری و کشاورزنشین است زیرا جنس آن از پنبه و گیاهی است درصورتی که گلیم از پشم گوسفند بافته میشود و در مناطق سردسیر با زندگی دامداری بیشتر کاربرد دارد.
گبه
گبه نوعی زیرانداز دیگر است که از جنس قالی است ولی با اندازه کوچک تر که بیشتر توسط عشایر قشقایی و لر بافته میشود.
یکی از ویژگی های گبه این است که دارای پرز های بلند است.
هنر گبه بافی به عنوان یکی از صنایع دستی در شاخه بافندگی سنتی قرار میگیرد که با استفاده از دار و با شیوه تار و پود و بیشتر توسط عشایر لر و قشقایی استان فارس انجام میشود.
گبه که از هنرهای سنتی قدیم ایران است در بین عشایر به عنوان قالیچه و قالی کاربرد دارد اما متاسفانه زیاد در بین مردم شناخته شده نمی‌باشد.
چرم دوزی
هنر چرم دوزی یکی از شاخه های صنایع دستی است که قدمت بسیار طولانی در ایران دارد. اولین تولید کنندگان چرم در جهان، ایرانیان هستند که از سه هزار سال پیش به تولید چرم روی آوردند. این قدمت را، باستان شناسان از روی آثار به جای مانده از دوران قبل از میلاد، تخمین زده اند.
ایرانیان باستان از چرم برای تهیه لباس، کفش، زره و جنگ افزار استفاده می کرده اند. وجود کلماتی مانند، ساغری، تیماج، ادیم، کیمخت و سختیان که مختص به زبان پارسی پیش از اسلام هستند و همچنین اسامی مرتبط با وسایل و ابزار چرمی مانند انگشتیان، کمربند، سختک، مشک و… در متون پهلوی نشان دهنده ی استفاده گسترده از چرم در ایران پیش از اسلام می باشد.
هنر زیبای چرم دوزی که از صنایع دستی با قدمت طولانی در ایران است، امروزه به یکی از پرطرفدارترین و درآمدزاترین صنایع دستی هنری تبدیل شده است و صنعت چرم ایران علاوه بر اینکه از قدیم شهرت جهانی داشته است، درحال حاضر یکی از صنایع دستی صادراتی ایرانی هم شناخته میشود.
عبا بافی
عبا بافی از قدیمی‌ترین صنایع دستی شهر نایین می باشد.عباهای این شهر در رنگ های خرمایی و سرخ تولید میشود که جنس آن از کرک و پشم است.
بیشتر کارگاه های عبا بافی در محله محمدیه در شهر نایین است.
یکی از هنرهای دست‌ساز ایرانی هنر اصیل عبا بافی است که با قدمتی بیش از 500 سال در بسیاری از شهرهای ایران رواج دارد و بیشتر به عنوان یک روپوش و لباسی برای افراد روحانی استفاده میشود.
این هنر در اصل از کشورهای همسایه عربی وارد ایران شده است و به مرور زمان به عنوان یک هنر سنتی در شهرهای مختلف گسترش می‌یابد و زنان روستایی با استفاده از پشم گوسفند یا پشم شتر به ریسندگی و بافت آن می‌پردازند.
شمد
یکی از صنایع دستی بافتنی ایران شمد است که از ابریشم ویکسوز و پنبه درست میشود و اکثرا طرح چهار خونه دارد.شمد بیشتر برای روانداز در هوای متعادل است.
شمد بافی در استان های یزد و مازندران بسیار رواج دارد.
یکی از صنایع بافتنی در ایران شمدبافی است که در استان یزد رواج دارد و تولید میشود که در این هنر با استفاده از نخ پنبه ای یا نوعی نخ ابریشمی به نام ویسکوز، نوعی پارچه‌های نازک با نقش‌های چهارخانه تولید میکنند.
شمدها به دلیل نازک، خنک و نخی بودن در فصل تابستان به عنوان روانداز به کار می‌روند که البته کاربردهای دیگری مانند سفره، زیرانداز و حوله نیز دارند.
ترمه دوزی
ترمه پارچه ای گران بها است که از الیاف بسیار لطیف درست میشود.
پارچه ترمه با طرح های بسیار گوناگون در سراسر ایران بافته و تولید میشود که یزد یکی از بهترین تولید کنندگان این پارچه است.
هنر زیبا و قدیمی ترمه دوزی که شهرت جهانی نیز دارد از هنرهای رایج در بسیاری از مناطق ایران است که معروفترین آن به شهر یزد تعلق دارد و گفته شده است که برای نخستین بار توسط زرتشتیان پایه‌گذاری شده است.
ترمه دوزی جزء منسوجات و صنایع دستی سنتی و نفیس ایران است که پارچه آن بسیار لطیف و از پارچه‌های گرانبها به شمار می‌آید و در تولید محصولات بسیار متنوعی کاربرد دارد.
پارچه متقال
پارچه متقال پارچه ای است که که از پنبه درست میشود و بیشتر برای دوخت لباس های مردانه کاربرد دارد.
متقال پارچه ای است که خام است و هیچی فرایند رنگی روی آن انجام نگرفته.
کرباس
پارچه کرباس پارچه ای است با دوام با بافتی ساده که به خاطر مقاوم بودن در آب خواهان زیادی دارد.
کاربرد این پارچه بیشتر برای پارچه بادبانی،بوم نقاشی،کفش،چادر و …
کرباس بافی یکی از هنرهای کهن، اصیل و ریشه‌دار در ایران است که قدمت آن به دوره ایلخانی باز میگردد و جزء صنایع دستی و هنرهای منسوخ شده استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌آید.
در این هنر که در دسته هنرهای نساجی سنتی قرار میگیرد، از ماده اولیه پنبه برای بافت استفاده میشود که نخ‌های پنبه‌ای بدین منظور به وسیله مواد گیاهی رنگدار مانند گردو و پوست انار رنگ‌آمیزی و به صورت کلاف برای کار آماده میشوند.
پارچه
پارچه لایه است که نرمش پذیر است که از مجموعه الیاف مصنوعی یا طبیعی درست میشود.پارچه از دو بخش تار و پود درست میشود که تار به صورت طولی و پود در عرض به صورت از این سو به آن سو
جاجیم
جاجیم یک نوع زیر انداز دو رو است.
جاجیم پرز ندارد و به خاطر همین میتوان از هر دو روی آن استفاده کرد،این نوع پارچه در کوچ گران بسیار رواج دارد.
در زمان های قدیم بهترین مناسب ترین پارچه برای کرسی جاجیم بوده است.
یکی از هنرهای قدیمی، محبوب و سنتی ایران هنر دستی جاجیم بافی است که به وسیله افراد بومی هر منطقه با اشکال و طرح‌های خاص خود خلق میشود.
این هنر بیشتر در مناطق روستایی و در بین عشایر رواج دارد که با استفاده از الیافی مانند پشم، کرک یا پنبه به بافت و تولید محصولاتی از قبیل روانداز، زیرانداز، فرش، پلاس، بالاپوش و غیره می‌پردازند.
قالی
فرش یا همان قالی نوعی زیر انداز است که از الیاف پشم،پنبه و در بعضی اوقات ابریشم درست میشود و معمولا برای پوشش زمین استفاده میشود.
هنر قالیبافی یا فرش بافی از شناخته‌شده‌ترین صنایع دستی ایران به حساب می‌آید به طوری که گفته شده است نخستین فرش بافته شده در دنیا متعلق به ایران بوده است.
این هنر و صنعت تاریخی در بسیاری از شهرها، روستاها و مناطق عشایرنشین ایران رواج دارد که مواد اولیه در بافت آن عموماً پنبه، پشم و یا ابریشم است و هنرمندان قالیباف با استفاده از این مواد و ابزارهای خاص قالیبافی به بافت یک طرح و نقشه مشخص شده می‌پردازند.
گلیم
گلیم یک نوع بافت دستی است که از تار و پود تشکیل میشود.
اکثرا برای بافت گلیم از پشم حیوانات اهلی استفاده می شود.
گلیم بافی یکی از قدیمی‌ترین شاخه‌های صنایع دستی عشایری ایران است که امروزه به دلیل زیبایی، ارزش هنری و اصالت خود در سراسر دنیا طرفداران زیادی پیدا کرده است و از جمله محصولات صادراتی ایران نیز به شمار می‌آید.
گلیم در واقع نوعی فرش یا زیرانداز بدون پُرز است که انواع مختلفی مانند گلیم دورو یا ساده، یک رو یا سوماک و غیرسوماک دارد که با استفاده از ابزارهای گلیم بافی و بر روی دار و با بهره‌گیری از نخ‌های پشمی، ابریشمی، پنبه‌ای و یا کنفی بافته میشود.
نمد دوزی
نمد نوعی پارچه سنتی است که برای زیراندازی استفاده میشود که با استفاده از پشم تولید میشود.
برای ساخت نمد از عمل بافتن استفاده نمیشود بلکه از حرارت،فشار و رطوبت استفاده میشود.هنر نمد مالی در استان های چهارمحال بختیاری،سمنان،مازندران،خراسان و کرمانشاه رواج دارد.
نمد به نوعی زیرانداز سنتی بافته شده با پشم گفته میشود و به فرآیند تهیه آن نمدمالی میگویند که بدون عمل بافتن و تنها با درهم تنیدن و فشردن الیاف پشمی و ایجاد حرارت و رطوبت از طریق ریختن آب جوش و ایجاد فشار مداوم به تولید آن می‌پردازند.
نمد از زیراندازها و تن‌پوش‌های قدیمی ایران بوده است که اسناد تاریخی قدمت آن را به پیش از میلاد نسبت می‌دهند.
قیطان دوزی
قیطان رشته است که از ابریشم تهیه میشود.
به اتصال و دوخت یک نخ ضخیم مثل قیطان بر روی یک پارچه معمولاً طرحی ندارند قیطان دوزی میگویند.برای زیبا شدن پارچه از قیطان های رنگی استفاده میکنند.
به رشته‌های باریکی که از ابریشم بافته میشود قیطان میگویند و به هنر دوخت و اتصال رشته‌های قیطان روی پارچه که به شکل نخ‌هایی ضخیم هستند قیطان دوزی گفته میشود.
قیطان دوزی در گذشته بیشتر از الان رونق داشته است و بیشتر برای تزیین وسایل مختلف جهیزیه عروس به کار می‌رفته است.
پته دوزی
پته دوزی یک از رودوزی های استان کرمان در ایران است.
پارچه ای برای این هنر استفاده میشود پارچه ای پشمی و ضخیم است که به عریض معروف است.هنرمندان فعال در این هنر اکثرا دختران و زنان خانه دار هستند.
یکی از هنرهای دستی اصیل و قدیمی شهر کرمان، هنر زیبای پته دوزی است که حتی در سفرنامه‌های دوران صفوی از این هنر نام برده شده است و یکی از غنی‌ترین هنرهای سوزن دوزی سنتی در ایران به شمار می‌آید.
مواد اولیه برای دوخت پته شامل پارچهای پشمی به نام عریض است که زنان هنرمند کرمانی طرح و نقش‌های ذهنی را با نخ‌هایی رنگی روی زمینه پارچه می‌دوزند که از کهن‌ترین طرح‌های پته میتوان به طرح درخت زندگی و بته جقه اشاره کرد.
سوزن دوزی
سوزن دوزی یکی از هنر های ایرانی و صنایع دستی است که با استفاده از نخ و سوزن روی بافت های گوناگون انجام میشود.این هنر بیشتر در بلوچستان رواج دارد ولی در مناطق مختلف ایران هم استفاده میشود مثل،یزد،خراسان و اصفهان و استان های شمالی کشور.
از جمله هنرهای سنتی ایران که قدمت طولانی دارد، هنر زیبای سوزن دوزی روی پارچه است که انواع مختلفی دارد و هر کدام از آنها در بخش‌ها و مناطق مختلفی از ایران رواج پیدا کرده‌اند.
مهمترین انواع سوزن دوزی ایران سه هنر فاخر و ارزشمند سوزن دوزی بلوچ، سوزن دوزی ترکمن و پته دوزی کرمان هستند که هر کدام بیانگر تاریخ و فرهنگ مردمان خطه خود می‌باشند.
صنایع دستی سفالی
به سرامیکی که لعاب نخورده باشه صنایع دستی سفالی گفته میشود.
این محصول از گل رس یا خاک رس تشکیل میشود.در زمان های قدیم برای تولید انواع محصولات مثل بشقاب،انواع کوزه،تنگ آب و لیوان از گل رس استفاده میکردند.
نقاشی روی سفال
با توجه به اینکه برای یادگیری این هنر به صورت حرفه ای شما نیاز به معلم دارید میتوانید در کلاس های نقاشی روی سفال شرکت کنید.
یادگیری این هنر به شما کمک میکند تا بتوانید اوقات فراغت خود را کامل کنید و حتی میتوانید از این طریق در آمد داشته باشید.
کاشی هفت رنگ
کاشی هفت رنگ کاشی است که بیشتر در عبادت گاه ها،مساجد،مقبره ها و … به کار میرود.
این نوع کاشی معمولا در ابعاد ۲۰×۲۰ یا ۱۵×۱۵ و در گنبد یا مناره ها ۷/۵× ۱۵ یا ۱۰×۲۰ به کار میرود.
مینا کاری روی سفال
یکی از بهترین هنر های ما ایرانی ها مینا کاری روی سفال است.باتوجه به اسم این هنر این کار با سفال انجام میشود.این حرفه تفاوت زیادی با مینا کاری روی ظرف های مسی دارد.مرکز این حرفه در ایران یکی از شهر های استان همدان است که نام آن شهر لالجین است.
کاشی معرق
کاشی معرق اسم یکی از هنر های ما ایرانی ها است.این هنر نزد اروپاییان به موزاییک شهرت دارد.
اهمیت هنر کاشی معرق برای زیبایی و استحکام آن است که در بناهای مذهبی به کار میرود.
سرامیک
سرامیک نوعی کاشی است که جهت پوشش کف(کف پوش) و پوشش دیوار ها در فضا های داخلی استفاده میشود.
سرامیک به خاطر جذب پایینی که نسبت به رطوبت و آب دارد از مقاومت بالایی برخوردار است.برای ساخت یک سرامیک معمولی شما میتوانید از اکسید آلومینیوم،کائولینت،خاک رس،کاربید سیلیکون و کاربید تنگستن و دیگر موارد خالص را با آب مخلوط کنید.
کاشی زرین فام
کاشی زرین فام یکی از زیباترین و خاص ترین هنر های سنتی ایرانی ها است.
لعاب زرین فام که شاعر بزرگ ابوالقاسم فردوسی آن را دو آتیشه می‌خواند یکی از رایج ترین تکنیک در تزیینات کاشی است.
نقش برجسته سفالی
نقش برجسته هنری است که شما میتوانید اشکال را روی یک سطح حکاکی کنید.
نقش برجسته یکی تکنیک برای ساخت سفال است.
نقش برجسته سفالی:در اینجا برجستگی هایی از جنس خود مجسمه روی آن باقی میماند که بسیار زیباست.
هنر نقش برجسته سفالی بسیار قدمت دارد که در فرهنگ شرقی و غربی قدمت این هنر به ۲۰۰۰۰ هزار سال می‌رسد.
سفال گری
به ساختن ظروف با استفاده از گل سفالگری میگویند و به ظرفی که با این روش ساخته شده سفال میگویند.از معروفترین ظروف سفالی میتوان به پیاله و کوزه اشاره کرد.
بهترین خاک مورد استفاده در سفال گری خاک رس است که به دلیل درصد بالای آهن در آن به رنگ سرخ دیده میشود.
صنایع دستی رنگرزی(صباغی)
هنر صباغی یا همان رنگرزی به فرایندی گفته میشود که کالای نساجی مانند پارچه یا نخ در محلولی که شامل مواد شیمیایی و رنگزا است قرار گرفت،در نتیجه مولکول های کالای نساجی با مولکول های مواد رنگزا پیوندی محکم بر قرار میکنند.
مرکب
جوهر یا همان مرکب مایعی است که شامل رنگ دانه است که از آن در رسامی،طراحی،زنگ آمیزی و خطاطی به وسیله قلم مو یا قلم استفاده می کنند.از مرکب های غلیظ در چاپ ماشینی و دستی استفاده میشود.
مرکب ترکیبی از رنگ دانه ها،حلال ها،روان کننده ها،رزین ها و دیگر عناصر است.
مرکب خوش‌نویسی
از مهم ترین ابزار های یک خوش نویس مرکب خوش نویسی است.نوع سنتی مرکب برای کار خوش نویسی مناسب تر است و از انواع جوهر ها و مرکب های صنعتی نیز بهتر است.رنگ دانه اصلی جوهر خوش نویسی دوده است.
رنگ های شیمیایی
یکی از انواع رنگ‌های مورداستفاده در صنایع دستی رنگرزی یا صباغی برای رنگ‌آمیزی محصولات پارچهای و نخی و الیاف و پوشاک رنگ‌های شیمیایی هستند که بر اثر شستشو به آسانی از بین نمی‌روند.
رنگ‌های معدنی
استفاده از رنگ‌های معدنی که از معادن استخراج میشوند و جزء رنگدانه‌های طبیعی محسوب میشوند یکی از روش‌های قابل استفاده در صنایع دستی رنگرزی است که برای رنگ‌آمیزی محصولات نساجی به کار می‌روند.
رنگ‌های حیوانی
یکی از بخش‌های رنگرزی طبیعی و سنتی استفاده از مواد رنگی حیوانی است که از موجودات مختلفی مانند حشره‌ای به نام قرمز دانه و صدفی دریایی به نام ارغوان به دست می‌آیند و برای رنگ‌آمیزی منسوجات و الیاف استفاده میشوند.
رنگ‌های گیاهی
در رنگرزی به شیوه‌ی سنتی برای رنگ‌آمیزی محصولات نساجی از رنگزاها و مواد رنگی طبیعی گرفته شده از گیاهان و میوه‌های مختلف استفاده میشود.
برگ، پوست، ریشه و میوه بسیاری از گیاهان همچون چای، قهوه، روناس، پوست گردو، زعفران، بابونه و غیره خاصیت رنگزایی دارند.
صنایع دستی شیشه ای
شیشه جسمی است شکننده و شفاف که میتوان گفت مایعی است که سفت شده است.از آنجا که شیشه شکلی هندسی ندارد با روش های مختلف میتوان آن را به شکل دلخواه در آوریم.
نقاشی روی شیشه(ویترای)
ویترای یا همان هنر نقاشی روی شیشه،با استقاده از رنگ های ویترای روی ظروف شیشه ای است باعث زیبا شدن ظروف شیشه ای میشوند.برای شروع اینکار شما میتوانید از ظروف دور ریختنی استفاده کنید.
تراش شیشه
یکی از قدیمی ترین کارها بر روی شیشه تراش شیشه است که به دو روش انجام میشود.
تراش با الماس
تراش با چرخه مسی
هنر تراش شیشه برای تزئین محصولات دکوری بسیار کاربردی است البته برای زیبایی ظروف در خانه هم کاربرد دارد.
شیشه گری
شپشه گری هنر حالت دادن به شیشه است،شیشه گر باید ابتدا شیشه را حرارت دهد تا شیشه تقریبا نیمه مایع شود و بعد از آن با ابزار مخصوص به آن حالت دهد.
هنگامی که شیشه گر شیشه ها را از کوره خارج میکند انها بسیار داغ هستند همان موقع است که شیشه گر تکه ای از ان را بر یک لوله تو خالی قرار میدهد و در آن می دمد تا آن باد شود تا بتواند به آن فرم دهد.
صنایع دستی چوبی
صنایع دستی چوبی یا هنر درودگری از پرطرفدارترین هنرهای سنتی و اصیل ایران است که انواع آن در مراکز و شهرهای مختلف رواج دارد.
ماده اولیه در این نوع صنایع دستی چوب درختان است که با استفاده از ابزارها و شیوه‌های مختلف به خلق آثار و هنرهای دست‌ساز زیبا می‌پردازند.
ساخت مهر
ساخت مهرهای دست ساز یکی از انواع صنایع دستی است که ارزش هنری بالایی دارد و از دوران باستان برای مهر و موم کردن نشان‌های حکومتی و حروف استفاده می‌شده است.
امروزه این هنر بیشتر جنبه تزیینی پیدا کرده است و در صنایع دستی و محصولات دست‌ساز چرمی، چوبی و پارچهای به کار میرود.
معرق منبت
معرق و منبت هر دو از هنرها و صنایع دستی چوبی اصیل ایران هستند که با استفاده از ابزارهای مختلف و با دست طرح‌های زیبا و ظریف روی چوب ایجاد میکنند.
در معرق با کنار هم قرار گرفتن تکه‌های ریز چوبی یک طرح منحصربه فرد خلق میشود و در منبت به حکاکی، حجم‌سازی و برجسته‌سازی روی چوب می‌پردازند.
نازک کاری
ساختن یک سازه با هر شکل و اندازه ای به سه مرحله تقسیم میشود.
سفت کاری،تاسیسات و نازک کاری
سفت کاری شامل دوار چینی و اسکل ساختمان میشود.
تاسیسات برق کشی،لوله کشی و از این جمله موارد.
نازک کاری شامل کار های می شود که روی تأسیسات و سفت کاری انجام میشود.
هنر نازک کاری چوب که از شاخه‌های صنایع دستی چوبی ایران است به روش ساخت آثار و اشیاء چوبی از طریق کنار هم قرار دادن قطعات و ذرات ریز چوب با نقش‌ها و رنگ‌های مختلف و متنوع به شیوه‌ای بسیار ظریف و دقیق میگویند.
نازک کاری مانند بسیاری از صنایع دستی ایران پیشینه و قدمت طولانی دارد و نمونه‌های آن را میتوان در امکان و مساجد دوران‌های گذشته مشاهده کرد.
گره چینی
هنر گره چینی یکی از زیر شاخه های هنر کاشی کاری سنتی و معماری است.
افراد در این هنر با استفاده از چسباندن یا کنار هم گذاشتن لغات و آلات گوناگون بر اساس طرح و نقش مد نظرشان با استفاده از آجر،کاشی و یا سایر موارد طرح و نقش های هندسی تزیینی درست میکنند.
به هنر قراردادن قطعات مختلف برش خورده از چوب و شیشه‌های رنگی در کنارهم به شکلی هماهنگ، با نظم و ترتیب و به صورت قرینه در انواع طرح‌های مختلف هندسی گره چینی گفته میشود که از شاخه‌های صنایع دستی چوبی ایران است.
در گره چینی، نقش‌های هندسی و طرح‌های سنتی بسیار کاربرد دارد که امروزه در معماری و ساخت اشیاء تزیینی زیاد به کار میرود.
خاتم کاری
صنایع دستی ایران را میتوان منظومه ای تصور کرد که هنر خاتم کاری یکی از ستاره های نورانی و پر فروغ این منظومه است.
شیراز زادگاه این هنر و پایگاه این هنر اصفهان می باشد.
در هنر خاتم سازی، سطح اشیاء را با طرح‌های مثلثی کوچک و شبیه موزاییک با کنارهم قرار دادن مواد اولیه‌ای همچون استخوان شتر، عاج فیل، چوب و مفتول‌های فلزی آراسته میکنند.
خاتم سازی یا خاتم کاری یکی از قدیمی‌ترین، بااصالت‌ترین و ظریف‌ترین انواع صنایع دستی ایران به شمار می‌آید که بسیاری از کارشناسان خاستگاه اولیه پیدایش آن در ایران را شهر شیراز دانسته‌اند.
مشبک کاری
مشبک کاری یک هنر زیبا و اصیل ایرانی است و عمدتاً در ساخت پنجره‌ها و درب های قدیمی کاربرد داشته.
هنر مشبک با استفاده از شیشه های رنگی انجام میشود زیرا که باعث میشود که نور به شکل زیبایی به داخل اتاق یا خانه بتابد.
مشبک کاری هنر اصیل و زیبای ما ایرانی ها است و اکثرا در پنجره های قدیمی و چوبی کاربرد داشته.
یکی از ویژگی های درب و پنجره های مشبک این است که هوا و نور به راحتی داخل و خارج میشود.پنجره ها و درب های مشبک عمدتاً با شیشه های رنگه ساخته میشوند که این کار باعث میشود نور به شکل زیبایی به خانه بتابد.
مشبک کاری هنر بسیار ظریفی است که امروزه کاربرد آن گسترش پیدا کرده و علاوه بر اشیاء چوبی، بر روی اشیاء مختلف فلزی و سنگی نیز انجام میشود اما مشبک چوب بسیار رایج‌تر است و بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
در این هنر ظریف دستی یک طرح خاص را به صورت پنجره‌ای یا مشبک بر روی سطح درمی‌آورند که نمونه‌های آن را میتوان در آثار معماری به جای مانده از گذشته مانند پنجره‌های ارسی مشبک کاری شده از دوران صفویه مشاهده کرد.
معرق کاری
در لغت معرق به معنای تکه یا وصله است.
معرق کاری نوعی هنر است که شما باید تکه های خرد شده کاشی،فلزات،چوب و …. را در کنار هم قرار دهید و شکلی زیبا را خلق کنید.هنر معرق از جمله هنر هایی است که در دوره سلجوقیان به اوج خود رسیده است.
نوع دیگری از صنایع دستی چوبی ایران هنر بسیار زیبای معرق کاری است که از کنار هم قرار دادن تکه‌های کوچک برش‌خورده چوب در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف، یک اثر بزرگتر و باشکوه‌تر پدید می‌آورند.
قدمت این هنر را به 5 هزار سال قبل از میلاد مسیح تخمین زده‌اند و نمونه‌های بسیار ظریفی از آن را در آثار دوران سلجوقیان میتوان مشاهده کرد.
خراطی
خراطی روشی است برای تولید محصولات چوبی که این محصولات با استفاده از وسایل مختلف و بیشتر با دستگاه خراطی درست میشوند.
از محصولاتی که با استفاده از هنر خراطی ساخته شده اند میتوان به پایه میز،قلیان،دسته مغار،شمعدان و …. اشاره کرد.
خراطی یکی از هنرهای قدیمی و سنتی چوبی ایران است که بیشتر در مناطقی که چوب زیاد است رواج دارد و مواد اولیه در این هنر انواع چوب‌های گردو، بید، نارون، چنار و غیره است.
در این هنر با استفاده از دستگاه خراطی و با حرکاتی دورانی به چوب شکل می‌دهند و آن را می‌تراشند و انواع محصولات و ظروف مختلف چوبی را می‌سازند.
