مشاغل ایرانی

خراطی چیست؟

مقالات

۶ مرداد ۱۴۰۰
مشاغل ایرانی
خراطی چیست

خراطی چیست؟

از دیرباز انسان به کمک ابزاری چون چوب شروع به ساخت وسایلی چون : لوازم منزل، وسایل تزیینی و … کرد و استفاده از چوب تنها به نجاری محدود نبود بلکه از آن در منبت‌ کاری، معرق‌ کاری، خاتم‌ کاری، ساخت ارسی و خراطی نیز استفاده می‌شد، هنر خراطی در ایران دارای پیشینه بسیار قدیمی می باشد و دربین مردم این مرز و بوم رواج داشته است حال با این سوال مواجه میشویم که خراطی چیست خراطی هنر تراشیدن و شکل بخشیدن چوب به وسیله ابزار آلات و دستگاه مخصوص خراطی می باشد.
با خراطی میتوان ابزاری چون: قاشق های چوبی، نی و بدنه قلیان ، عصا، پایه ای آباژور، پایه صندلی و مبل، پیپ و… ساخت.
خراطی بیشتر در مناطقی مورد استفاده قرار می‌گیرد که دارای اقلیم جنگلی می باشد، چرا که ماده اولیه آن از چوب گرفته می شود، بیشترین مراکز تولیدات خراطی و محصولات چوب می توان به رشت، ارومیه، سقز، دزفول، چالوس، ساری، سنندج، اردبیل، تبریز و تهران اشاره کرد.
در محصولات خراطی از چوب های مختلفی استفاده می شود .چوب های مناسب خراطی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد ازقبیل : گردو، نارون، توسکا، زبان گنجشک، شمشاد، بید، گلابی، چوب سفید و چنار می باشد.
در ضمن در برخی از مناطق کشورمان از چوب های دیگری استفاده می شود که مختص به همان منطقه است، مثلاً در دزفول از چوب محلی به نام «جغ» و در ایرانشهر «چوب کهور» که در زمره‌ی درختان بومی منطقه است، مورد استفاده خراطی قرار می گیرد.
غیر از چوب که ماده اولیه و خام استفاده در خراطی است برای خراطی کردن نیاز به ابزارآلات و مواد دیگری نیز می باشد.
موادی چون : سریشم، لاک، الکل، کیلر و لاک سلولزی در خراطی مورد استفاده است .
ابزار آلاتی که در این صنعت مورد استفاده قرار می گیرد شامل: شامل دستگاه خراطی -سنتی یا برقی – سوهان، چاقو، تیشه، مته‌ی دستی، چکش، گیره، انواع مغار دسته بلند، انبردست، ارّه و… است.

خراطی
خراطی

مراحل تولیدات خراطی

  1. ابتدا باید چوبی مختص به محصولی که می‌خواهید تولید کنید را انتخاب کنید.
  2. برش و قطعه بندی چوب به وسیله ابزار آلاتی چون اره و رنده چوب بری به قطعات کوچکتر برای ساخت شیئی مورد نظر .
  3. بستن چوب های بریده شده به دستگاه خراطی و گرد کردن آن و یا اصطلاحاً به صورت نیمه کاره درآوردن چوب.
  4. اگر محصولاتی که قصد ساخت آن را دارند تو خالی باشد، کار نیمه کاره را به وسیله‌ی سه نظام به دستگاه خراطی می بندند و توی آن را خالی می کنند.
  5. کار نیمه کاره را بعد از پرداخت قسمت خارجی با مغار و سپس سمباده کشی و نیز کیلرکاری محصول پس از انجام این مرحله ها ، محصول، برای عرضه و فروش آماده می شود .

تاریخچه خراطی

تاریخچه خراطی
تاریخچه خراطی

از تاریخ شروع و پیدایش هنر خراطی اطلاعات دقیق و مشخصی وجود ندارد ولی با توجه به اینکه چوب اولین ماده‌ای است که بشر به آن دسترسی داشته است، می توان گفت که انسان های اولیه با کمک چوب برای خود اسلحه و ابزار آلات ساختند.
از قدیمی ترین آثار به جا مانده ی چوبی و خراطی می‌توان به آثار مقبره توتانخامون در مصر اشاره کرد که قدمتی بیش از سه هزار سال دارد، با کشف آثار در مصر می‌توان دریافت که قدمت آثار خراطی به بیش از ۱۳۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد.
در زمان قدیم خراطی به صورت امروزه نبود این برای خراطی چوب با دست تراش می دادن وبرای این کار نیاز به ۲ نفر بود و به این صورت عمل می کردن که ۱ نفر چوب را می چرخاند و نفر دیگر ابزاری چون تیغ چوبی که میچرخید را فرم داد.
پس از آن در قرون وسطا رومی ها هنر خراطی را گسترش دادند در آن زمان با اضافه کردن پدالی به دستگاه مخصوص خراطی ،کار خراطی را آسان تر کردن و از آن دستگاه کارهای دیگر چون خم کردن فلزات نیز استفاده می‌کردند.
در قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی آوازه هنر خراطی به اروپا نیز رسید و به زودی جای خود را در بین طبقات اشراف و درباریان آن زمان باز کرد، از نمونه آثار باقی مانده ی خراطی در ایران می‌توان به تخت، چهارپایه، جای عود، که در بقایای نقش برجسته های کاخ داریوش یافت شده است اشاره کرد .
شاردن جهانگر فرانسوی تحت تاثیر این هنر و مهارت فراوان خراطان ایران زمین قرارگرفته ودر این باب گفته است :حرفه خراطی از هنرهای مکانیکی است که ایرانیان توانسته اند از آن به خوبی بهره برداری کنند.

اشتراک گذاری

مطالب مرتبط

دیدگاهی بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *