صنایع دستی اصفهان چیست؟
صنایع دستی اصفهان شامل چندین بخش می شود که شامل میناکاری، مسگری، خاتم کاری، منبت کاری، ملیله کاری، مینیاتور، گیوه دوزی، ترمه دوزی، گلابتون، خوشنویسی، کار روی سفال و سرامیک، قالی بافی، قلمدان سازی، صحافی ،فیروزه کوبی، قلم زنی و قلم کاری و کاشی کاری از جمله صنایع دستی اصفهان میباشد. همانطور که میدانید بعضی ها به اصفهان شهر گنبد های فیروزه ای می گویند، انواع نقره کاری ها، زردوزی ها و قلم کاری هایی که بر روی کتب ارزشمند و صنایع دستی بکار رفته از معروفترین صنایع دستی اصفهان است. آنچه میخواهیم بدان بپردازیم معرفی مختصری است از صنایع دستی اصفهان، تا گردشگران عزیز با این هنرها آشنایی مختصر پیدا کرده و در خرید محصولی ارزشمند به آنها کمک کرده باشیم.
صنایع دستی اصفهان میناکاری
پنج هزارسال است که از میناکاری برای تزیین و آراستن ظروف، زیور آلات، درها و پنجره هاو ظروف از آن استفاده می شود البته امروزه این کار را بیشتر روی مس انجام میدهند هر چند میناکاری روی طلا و نقره و شیشه و سفال نیز انجام می شود. مینا کاری از ترکیب رنگ ها و نقوش اسلیمی به وجود می آید که باید ظرف طراحی شده را در مجاورت دمای 850 درجه سانتی گراد قرار دهندو رنگ ها در دماهای مختلف در طول زمان به وجود می آیند. .در بسیاری دیگر از شهرهای ایران نیز مینا کاری انجام میشود اما اصفهان بدلیل وجود اساتید به نام سرآمد بقیه شهرهاست. قیمت ظروف مینا کاری بسته به طرح روی آن و ظرافت و تمیزی کار و ابعاد کار متفاوت خواهد بود.
صنایع دستی مسی اصفهان
از صنایع قدیمی و بسیار هنرمندانه اصفهان مسگری است، که قدمت آن به پنج هزارسال قبل برمیگردد، از زمانهای قدیم مردم ایران از مس بسیار استفاده میکردند و از ظروف مسی برای پخت و پز استفاده می شده، از بعضی ظروف برای تزیین استفاده میکردند امروزه هم بسیاری از مردم تمایل دارند غذای خود را در ظروف مسی طبخ کنند .
قطب مسگری ایران اصفهان است و گردشگران شهرهای دیگر نیز خرید خود را از این استان انجام میدهند. مسگری هم در بسیاری از شهرهای ایران رواج دارد، شهر اصفهان از مراکزعمده ی این هنرمی باشد. به دلیل این مرکزیت گردشگران بسیاری این شهر را برای خرید صنایع دستی بر می‌گزینند.
صنایع دستی خاتم کاری اصفهان
خاتم کاری نیز از معروف ترین صنایع دستی استان اصفهان به شمار میرود که در بین ایرانیان ارزش زیاد و جایگاه ویژه ای دارد. از چسباندن مثلث های کوچک با مهارت و ابزارخاص خاتم کاری بر روی اشیا مختلف خاتم کاری به وجود می آید البته مثلث ها که اکثراً متساوی الاضلاع اند به صورتی خاص چسبانده میشوند تا بتوانند نقوشی هندسی به وجود بیاورند، ماده اصلی تشکیل دهنده این مثلث ها از استخوان، چوب، عاج یا مفتول برنج است که با ضخامت دو میلی متر از داخل یا خارج سطوح و یا از داخل و خارج سطوح چسبانده میشوند. هنرمندان اصفهانی از پیشروان حرفه ی خاتم هستند. خاتم کاری یکی ازصنایع دستی اصیل می باشد که در میان ما ایرانیان همیشه جایگاه خاصی داشته است.
صنایع دستی قلمکاری یا چیت سازی اصفهان
قلمکاری یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان است که نام دیگرش چیت سازی است، قلمکاری هنر چاپ یا نقش زدن روی پارچه است که به وسیله چوب هایی انجام میشود که طرح ها از قبل بر روی آن حکاکی شده است. طرح هایی بسیار زیبا، آنچه امروز از قلم کاری دیده میشود بیشتر سفره های سنتی و رومیزی های سنتی است. در دوره ی شاه عباس هنر قلمکاری به اوج خود رسید، در این دوره انواع مختلف قلمکاری تهیه می‌شد که از معروف ترین آن قلمکاری اکلیل یا زر را می توان نام برد.در این دوره اکثر لباسهای زنانه و مردانه از پارچه‌های قلمکاری دوخته می شد.
هنر قلمکاری از مهمترین شاخه های صنایع دستی شهر اصفهان به شمار می آید. و در واقع میتوان گفت یکی از مراکز اصلی خرید صنایع دستی قلمکاری شده، شهر اصفهان می باشد. نقش های مربوط به قالی و کاشی و قلمکاری همینطور گچبری و کنده کاری روی چوب شباهت بسیاری دارند، اما سابقه ی قلمکاری بیشتر از قالیبافی بوده است پس میتوان گفت ابتدا نقش های قلم کاری به دست آمد و بعد از آن نقش های مربوط به قالی و سپس روی کنده کاری و گچ بری های چوب تاثیر گذاشته است. قیمت پارچه قلم کاری سفره قلم کاری اصفهان بسته به طرح قلم کاری شده و ابعاد آن متفاوت است.
طرح قلم کاری
گل و بوته و اسلیمی، شکارگاه‌های صنعتی، جانوران وحشی و اهلی، مینیاتور، رامشگران و نوازندگان، تصویر شاعران، تصاویر عشاق ایرانی، زنجیره، کتیبه، داستان‌های کهن ادبیات فارسی، زورخانه و ورزشگاه ها، وقایع تاریخی و داستان‌های حماسی طرح هایی هستند که روی پارچه های قلمکاری شده اصفهان، استفاده میشوند.
صنایع دستی زر بافی اصفهان
زرباف یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان است که مورد توجه بسیاری از گردشگران که قصدخرید صنایع دستی اصفهان را دارند، است. زرباف پارچه ایست بافته شده از ابریشم و گلابتون که یکی از ارزشمندترین صنایع دستی اصفهان است که گردشگران بسیاری را علاقه مند به خرید آن ساخته است. تزرباف پارچه ایست که یکی از پودهایش ابریشم رنگی و پود دیگرش نخ گلابتون است، تارش هم ازابریشم خالص است. زرباف نیز یکی از پارچه های افسانه ای و ارزشمند در ایران است که شهرت جهانی دارد، زررباف یا زری بافی یکی از رشته های صنایع دستی اصفهان است که پارچه ای خاص در نتیجه ی آن تولید میشود. زرباف یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان است که مورد توجه بسیاری از گردشگران که قصدخرید صنایع دستی اصفهان را دارند، است.
صنایع دستی فیروزه کوبی اصفهان
فیروزه کوبی که یکی دیگر از صنایع دستی اصفهان است، هنر تزیین ظروفی چون گلاب پاش های مسی، گلدان های مسی،بشقاب، لیوان و جواهرت و با سنگ های کوچک فیروزه است که به شکل موزائیک روی ظروف چسبانده میشود البته فیروزه کاری روی ظروف برنجی و برنزی نیز انجام میشود. جنس ظروف فیروزه کوب شده مسی است ابتدا هنرمند مسگر با مهارتش ظروف مسی را آماده میکند، سپس هنرمند فیروزه کوب سنگهای فیروزه را که اغلب از سنگ معدن نیشابور می باشند به شکل موزاییکی با ظرافت خاصی روی ظروف با چسب فیروزه کوبی می چسباند. سپس روی سنگها پرداخت کاری انجام میشود تا سطحی یکنواخت شود. برای حفظ برق و جلای ظروف فیروزه کوبی شده پلی استر زنی انجام میشود. قیمت ظروف فیروزه کاری شده اغلب با توجه به ظرافت و تمیزی سنگهای به کار رفته در آن، کیفیت سنگهای چیدمان شده، درجه ی پرداخت کاری، جلای خوب و پلی استر زنی خوب تعیین می‌گردد.
بعد از این مرحله سطح کار باید یکنواخت شود که به این کار پرداخت می گویند. و بعد از آن پلی استر کردن کار است که برای حفظ برق و جلای کار به کار میرود و تمام این مراحل و روشهایی که بکار میرود و نوع مسی که بکار میرود و ابعاد کار بر قیمت کار تاثیر میگذارد. شما با استفاده از مقاله های آموزشی مانند آموزش فیروزه کوبی مبتدی و یا تماشای فیلم های آموزشی می توانید شروع به یادگیری این هنر کنید و از آن برای خود درآمد داشته باشید.
صنایع دستی منبت کاری اصفهان
از جمله هنرهایی که با چوب سر و کار دارد منبت کاریست. در این هنر، هنرمندان با استفاده از ابزارهای خاص که ابزارهایی بسیار اندک و ساده اند، اثری بسیار زیبا خلق میکنند. هنرمندانی که با استفاده از اسکنه ای فلزی و چند قلم آنچه در ذهنشان دارند را به شکل نقوش اسلیمی، خطوط کوفی، گل و مرغ و ختایی و … روی چوب به نمایش در می آورند مانند هنرهای دیگر این هنر نیز در دوره صفویه بسیار مورد توجه قرار گرفت و پیشرفت کرد و آثاری که از این دوره باقی مانده بسیار مورد توجه است اما در دوره قاجاریه از اهمیت دادن به آن کاسته شد و از پیشرفت آن کاسته شد. در حال حاضر هم آموزشگاه های زیادی در استان اصفهان هستند که به آموزش منبت کاری در اصفهان می پردازند و علاقه مندان به این رشته ی هنری را پرورش میدهند، و محصولات زیادی را در این زمینه تولید می کنند؛ به همین دلیل در استان اصفهان یکی از مراکز اصلی خرید صنایع دستی ازجمله صنایع منبت، شهر اصفهان است. سابقه ی منبت کاری در اصفهان مربوط به 1500 سال پیش است، قدیمی ترین اثر منبت کاری که در حال حاضر وجود دارد، لنگه در چوبی است که روی آن با چوب گردو و نقوشی زیبا تزئین شده است.
صنایع دستی ملیله کاری اصفهان
یکی از هنرها و صنایع دستی اصفهان که بسیار مورد توجه مردم بوده و بسیار خریداری میشود ظروف و کارهای هنری است که به وسیله هنر ملیله ساخته میشوند.
هنری بسیار ظریف که خواستار صبر و حوصله زیاد است. این هنر ابتدا هنر مردم زنجان بوده و بعد در اصفهان رونق گرفته است.
ملیله سازی از قرارگرفتن مفتول های بسیارکوچک در کنار هم است که به آن هم ملیله گفته میشود ملیله سازی به مفتولهای طلا، نقره و مس انجام میشود و برای ساخت ظروف، تزئینات و زیورآلات بکار میرود.
آموزش ملیله کاری نقره
جهت تهیه ی نوار ملیله، نقره با عیار 100 را پس از ذوب کردن به شکل مفتول در می‌آورند سپس حرارت می دهند و از بین دستگاه نورد عبور می دهند. سپس پیچ های ملیله را کنار هم می چینند و سطح قالب را با گرده لحیم و پودر تنکا می پوشانند سپس حرارت میدهند. تا بدست آوردن ضخامت مورد نظر عمل حدیده کردن را با استفاده از ابزار ملیله کاری ادامه می دهند که به آن نوار ملیله می گویند، ملیله کار بعد از تهیه ی قالب مورد نظر، آن را روی یک صفحه ی مسی قرار می دهند و تمام سطح آن را با موم آغشته می کند سپس نواری را که پهنای آن بیشتر از نوار ملیله است را در اطراف قالب قرار میدهند تا شکل قالب به خود گیرد و در موم فرو رود. ملیله سازی در واقع ازکنار هم قرارگرفتن تعداد زیادی مفتول نقره درقالب نقش هایی مثل جغه، اشک، پیچک، برگ، غنچه و ترمه حاصل میشود که در نهایت ظروف و وسایل نقره حاصل میشود
ظروف ملیله یکی از صنایع دستی اصفهان است که قیمت و ارزش آن بسته به این که ازکدام مفتول طلا، نقره و مس استفاده شده همچنین ظرافت و تمیزی کار و وزن و طرح و نقش آن میتواند بسیار متفاوت از هم باشد.
صنایع دستی مینیاتور اصفهان
هنر بسیار زیبا و با ظرافت نقاشی را گویند، برعکس دیگر صنایع و هنرهای اصفهان که خاص اصفهان است این هنر در کشورهای دیگر نیز رونق داشته است اما مینیاتور نسبت به سایر کشورهای دیگر پیشرفت بیشتری داشته و حتی مینیاتور در این کشورها را نیز تحت تاثیر خودش قرارداده است. در اصفهان نقاشی و مینیاتورگران بسیاری وجود دارند که در کار خود استادند و آثار بسیار زیبا و بی نظیری از خود بجای گذاشته اند در نتیجه مینیاتور نیز یکی ازصنایع دستی اصفهان است که خریداران و گردشگران را به سمت خودکشانده است. با انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت و حمایت هایی که از هنرمندان مینیاتور و نگارگران و نقاشان شد نقاشان زبردستی ظهور کردند که آثارشان زینت بخش موزه های جهان است.
صنایع دستی گیوه دوزی اصفهان
از قدیمی ترین هنرها و صنایع دستی اصفهان که قدمت آن به 1000 سال قبل برمیگردد؛ گیوه دوزی است. گیوه اصفهان در جهان معروف است و علاقه مندان خاص خود را دارد.
گیوه دوزی جزء هنرهایی است که کلاً با دست انجام میشود و اثری که به وجود می آید بسیار بادوام است. گیوه برای پیاده روی های طولانی بسیار مناسب است و پاها در آن بسیار راحت‌اند و عرق نمیکنند.
گیوه نوعی از پاپوش تابستانی بادوام و سبک که برای پیاده روی های طولانی مدت کاربرد دارد، و از جمله صنایع دستی شهرهایی از ایران است. تمام مراحل تولید گیوه، دستی است. مواد سازنده گیوه عموماً نخ قالی و نخ ابریشم کف آن هم ازچرم، پارچه یا لاستیک است. نخ گیوه یا از ابریشم است یا از نخ قالی و در کف آن از پارچه ،چرم و یا پلاستیک استفاده میشود. قیمت گیوه بستگی به نوع گیوه دارد و کار دستی که روی آن انجام میشود همچنین موادی که در درست کردن آن به کار میرود متفاوت است.
صنایع دستی ترمه دوزی اصفهان
ترمه یکی از صنایع دستی اصفهان است و پارچه ای است که از الیاف بسیار گرانبها بافته میشود. روی ترمه را نیز نقش می اندازند که بیشتر به صورت جقه و گل های شاه عباسی است. برای طرح انداختن روی ترمه از پشم و نخ های ابریشمی بلند استفاده میشود. نخ ها با رنگ های گیاهی و مواد مصنوعی طبیعی در رنگ های عنابی، سبز، نارنجی، قرمز، مشکی رنگ میشوند. نقش های متنوع ترمه بافی شامل گل های شاه عباسی، بته خرفه، شاخ گوزنی، راه راه، بته بادامی،بته سروی می باشند. بعضی ها معتقدند ترمه در زمان صفویه به وجود آمده و زادگاهش اصفهان است و بعضی ها نیز معتقدند که قبل از آن در کشمیر و آسیای مرکزی وجود داشته است. براساس اینکه ترمه ایرانی است یا کشمیری نوع ترمه تغییر میکند.
ترمه دوز باید بداند چگونه رنگها را کنار هم قرار دهد انواع ترمه باتوجه به تنوع رنگها و تراکم ترمه متفاوت می باشد. از ترمه های معروف موجود در بازار میتوان به ترمه هاشمی، ترمه حسینی،ترمه رضایی و… اشاره کرد. از جمله نقش هایی که در ترمه دوزی بکار میرود نقش های شاه عباسی، بته جغه، شاخ گوزنی، راه راه و… است. دستگاههای ترمه دوزی نیز وجود دارن که با استفاده از آن ترمه بافته میشود. کار ترمه یک کار نسبتاً مقاوم است اما نور و رطوبت به ترمه آسیب میرساند. پارچه ترمه دوزی را نباید با مواد شوینده شست و باید به خشک شویی داد. بیدزدگی درترمه مثل پارچه های پشمی وجود دارد که یکی از راه حل های آن استفاده از نفتالین است. دمای بالا و مواد شیمیایی موجود درمواد شوینده نیزبه محصول آسیب می زنند. تنها روش شست و شوی آن، خشک شویی است. راه اندازی دستگاه ترمه بافی در بسیاری از منازل انجام می شود و درآمدهای میلیونی از آن به دست می آید.
انواع ترمه
ترمه‌ها انواع گوناگونی دارند و براساس ایرانی یا کشمیری بودن متفاوتند، ترمه‌ها هرکدام نوع مصرف خاص خود را مطابق با سلیقه ی مصرف کننده اش دارد. شال چهرقدی، شال راه راه ،شال اتابکی، شال بندی، شال محرمات، شال کشمیری، شال زمردی، شال کرمان، شال امیری، شال یزدی از انواع مختلف ترمه است،
قیمت ترمه
یکی از طرح های اصلی ترمه بته جقه است. قیمت ترمه باتوجه به تراکم نخی که در آن استفاده می شود همینطور تنوع رنگی که دربافت آن استفاده می شود سنجیده می شود. هر چقدر بافت آن رنگارنگتر باشد قیمت ترمه گرانتر است. ترمه رضایی، ترمه هاشمی، ترمه حسینی بهترین ترمه موجود در بازار می باشند.
صنایع دستی قالی بافی اصفهان
قالی بافی نیز یکی از صنایع دستی اصفهان است که بسیار شناخته تر شده از هنر های دیگر است. مانند هنرهای دیگر اوج پیشرفت این هنر نیز در دوران صفویه بوده است. سالهای گذشته قالی بافی را بیشتر برای کسب درآمد می شناختند. اما امروزه قالی بافی را بیشتر به عنوان یک هنر دنبال میکنیم تابلوهای نفیس قالی بافی گویای این قضیه است. از جمله شهر های اصفهان که بیشتر به این هنر مشغول اند میمه است البته دربیشتر شهرهای اصفهان که بومی نشین اند از هنر قالی بافی برای کسب درآمد استفاده میکنند.
مهمترین تولیدات قالی بافی در ایران قالی زربفت بود که جزء صنایع دستی مشهور زمان صفویان به شمار می رفت. در زمان حمله ی افغان هابه ایران تعداد زیادی از صنعتگران شغل خود را از دست دادند بعد مدت زمانی در دوره ی قاجار شغل قالی بافی در اصفهان رواج پیدا کرد. در حال حاضر شهر میمه از مراکز مهم قالیبافی در اصفهان می باشد. تعداد زیادی از بومیان این منطقه به قالی بافی در منزل مشغول اند.
صنایع دستی گلابتون اصفهان
از جمله هنرهایی که کار رودوزی دارد هنر گلابتون است که از جمله هنر شهرهای اصفهان-شیراز-تهران-قزوین-تبریز و یزد میباشد. البته این هنر در سالهای قبل جز هنرهای تمام شهرهای ایران بوده است. پارچه ای که برای گلابتون دوزی استفاده میشود؛ بسیار مهم است که از جمله مهم ترین این پارچه ها میتوان به پارچه ابریشمی، پشمی، اطلسی، کرباس و ماهوت اشاره کرد.
دردوران قدیم مثل دوره هخامنشی این هنرگسترش بیشتری داشته و از هنر گلابتون بر روی لباسهای پادشاهان و تزیین آنها استفاده می‌شد.
قدیم برای دوخت گلابتون از رشته های نقره و طلا با مرکزیت ابریشم استفاده میشده اما امروزه از نخ های با روکش فلزی در رنگ های سفید، طلایی، نقره ای استفاده می شود که به طور معمول این نخ ها در کشور پاکستان تولید می شود.
صنایع دستی خوشنویسی اصفهان
می توان گفت از زمانی که انسان از خط برای برقراری ارتباط استفاده کرد هنر خوشنویسی نیز به وجود آمد در ایران نسبت به کشورهای دیگر خوشنویسی ازقدمت بیشتری برخوردار است و در زمان هخامنشی این هنر پیشرفت بیشتری داشته است. یکی از صنایع دستی اصفهان که کهن ترین خطوط در کتیبه های اصفهان مربوط به آن است هنر خوشنویسی است.
در دوران صفویه به اساتید نام آور خوشنویسی همچون کمال الدین حافظ-تاج الدین معلم اصفهانی و نظام اصفهانی میتوان اشاره کرد که از این اساتید کتیبه های با ارزشی باقی مانده است.
از همان ابتدا رابطه ی عمیقی بین خط و خوشنویسی وجود داشته است. اگرچه خط بر اثر نیاز بشر به بیان خود ظهورکرد، لیکن خوشنویسی در همه حال به عنوان مرزی شکننده و نامشخص بین هنر و این نیاز انسان جلوه پیدا کرده است. کهن ترین خطوط ثلث در کتیبه‌های اصفهان به اوایل قرن هشتم هجری برمی گردد. در قرن دهم و نیمه‌ی اول دوران صفوی، استادان به نامی چون کمال الدین حافظ هروی، تاج‌‌الدین معلم اصفهانی و نظام اصفهانی کتیبه‌های زیبایی به جاگذاشته اند.
صنایع دستی سفال و سرامیک سازی اصفهان
از دیگر صنایع معروف استان اصفهان هنر سفال گری و سرامیک سازی است. که در شهرهای نطنز و شهرضا در این استان بیشتر دیده میشود و علاقه مندان بسیاری را به طرف خود کشانده است. نقش هایی که روی سفال دیده میشود به شکل گل و بوته و ماهی است . در جاهای مختلف تولید سفال و سرامیک به روشهای مختلف انجام میشود. تولیدسرامیک، سفال و کاشی در همه جای کشور با روش های مختلفی همچون استفاده از چرخ سفالگری انجام میگیرد. نقوش کار شده روی سفال به شکل نقش گل و بوته و ماهی به چشم می خورد، جهت رنگ کردن لعاب نیز از اکسید فلزاتی مثل مس، آهن و منگنز و کبالت استفاده میشود.
صنایع دستی قلمدان سازی اصفهان
قلمدان جعبه ای است که یا از مقوا ساخته میشود یا از چوب، و برای نگهداری ابزار نوشتن و یا ابزارهای خوشنویسی از آن استفاده میشود. در دوران قدیم چون خوشنویسی ارزش زیادی داشت و قلمی که برای خوشنویسی استفاده می شد بسیار ارزشمند بود آن را در قلمدان می گذاشتند. و قلمدان جزئی از لوازم شخصی فرد بوده است . از هنرها و صنایع دستی اصفهان قلمدان است که از دو بخش داخلی و خارجی تشکیل شده، که بخش خارجی که به آن روپوش قلمدان می گویند جعبه ای است مقوایی یا چوبی و تو خالی، برروی قلمدان از نقوش هندسی، جانوران، انسانها و گیاهان استفاده میشود. هنرهایی که بر روی جعبه قلمدان دیده میشود شامل منبت کاری، مینیاتور، نقاشی و تذهیب است.
قلمدان و قلمدان‌سازی با هنر و فرهنگ ما ایرانیان رابطه و پیوند دیرینه دارد. قلمدان جزء صنایع دستی ارزشمند ایران به شمار میرود و دلیل اهمیت آن در زمان های گذشته ظرافت و حساس بودن قلم‌های خوشنویسی بوده است و دیگر اینکه ارزشمندترین میراث‌های منبت کاری،تذهیب، نقاشی و مینیاتور ما روی جعبه های قلمدان طراحی شده است.
قیمت قلمدان
قیمت قلمدان بسته به ظرافت کاری که روی آن انجام شده و تمیزی کار، چوب یا مقوا بودن و… متفاوت است. قیمت یک قلمدان به کیفیت نقش های روی آن بستگی دارد، طوریکه در سال های آخر سلطنت ناصرالدین شاه، قیمت آن به صورت چشم گیر افزایش داشت. امروزه نیز انواع قلمدان به صورت زینتی در مجموعه های خصوصی و همینطور در موزه های مختلف نگهداری میشود.
کارشناسان هنری امروزه قیمت قلمدان را بر اساس عواملی چون: میزان سالم بودن قلمدان، نوع کار و کیفیت کار انجام شده روی آن، قدمت قلمدان همینطور امضای هنرمند نقاش که روی قلمدان حک شده است؛ تعیین میکنند.
صنایع دستی صحافی اصفهان
از کنار هم قراردادن صفحه های یک کتاب یا اثر در کنار هم و به ترتیب کردن آنها و جلد گذاری آن و برش تمام صفه ها به یک اندازه صحافی گویند. امروزه متن های نوشته شده توسط دستگاه تاکن بسته به سایز کتاب (قطع کتاب) تا می شود سپس توسط ماشین های صحافی صحافی می شوند. اما در قدیم تمامی این مراحل به صورت دستی توسط انسان انجام می شد و جلد های کتاب را تزیین می کردند و دیگر آثار هنری را روی جلد ها پیاده می کردند.
در دوران صفویه که بیشتر هنرها به اوج خود رسید آثار خطاطی نستعلیق خطاطانی چون سلطان علی مشهدی و میرعلی کاتب جمع آوری شد و با استفاده ازخلاقیت زیاد هنرمندان صحاف آنها را صحافی کردند و جلد گذاری و حاشیه سازی زیبایی روی این آثار ارائه دادند بسیاری از این آثار در موزه ها دیده میشود. اما در دورانهای بعد که پایتخت تغییر کرد این هنر نیز مانند هنرهای دیگر رکود داشت تا دوران قاجار که دوباره به پیشرفت رسید.
در هنر صحافی هنرهایی چون تذهیب، مینا کاری، خطاطی، نقاشی و… نیز بکار می رود. از بزرگان صحافی می توان حاج محمد تقی صحاف را نام برد که به تمامی این هنرها و ازجمله هنرهای معرق سازی با پوست و طراحی نقشه های قالی تبحر داشت. در این دوره آثار خطاطان بزرگ در زمینه ی نستعلیق مانند سلطان علی مشهدی و میرعلی کاتب جمع‌آوری شد هنرمندان صحاف با استفاده از خلاقیتشان آثاری درخشانی را بوجود آوردند که بسیاری از آن ها امروزه زینت بخش موزه‌های مطرح در جهان است.
